کۆمەڵایەتی

لە ئاكامی رەوتی كۆكردنەوەی كەرەستەكانی پەیوەندیدار بە ماهوارە و ئەمجار لە شاری “كرماشان” ئاڵۆزیی لە نێوان خەڵك و هێزەكانی كۆماری ئیسلامی هاتە ئاراوە.

سەرۆكی رێكخراوی زیندانەكانی كۆماری ئیسلامی وتی: 3 میلیۆن كەسی سەڵت لەو وڵاتەدا دەژین و ساڵانەش 150 كەس لە یەك جیا دەبنەوە، كە ئەوەش زۆر دیاردەی خراپ بەدوای خۆیدا دەهێنێت و ئێستاكەش 60 هەزار كەس بە تاوانی دزیی كە بەشێكی پەیوەندیی بە تەڵاق و جیابوونەوەكانەوە هەیە، لە زیندانەكانی كۆماری ئیسلامیدان.

وەزارەتی بێهداشتی كۆماری ئیسلامی ئێران رایگەیاند: بە سەدان منداڵی گیرۆدە بە ڤیروسی ئیدز لەو وڵاتە لەدایك بوون.

لەماوەی یەك ساڵ و نیوی رابردوودا رێژەی بێكاری لە پارێزگای “كرماشان” 5% زیادی كردووە و ئێستا ئەو پارێزگایە لە ئاستی ئێراندا پلەی یەكەمی لە بواری ئەو قەیرانەدا هەیە.

بەرپرسی خوێندنی ئیدارەی پەرەوەردەی پارێزگای سنە وتی: مەریوانی لە روانگەی ئاماری نەخوێندەوارییەوە، لە پلەی دووهەمی پارێزگاكەدایە.

ئەحمەد شەهید رێپۆرتێری تایبەتیی رێكخراوی نەتەوەیەكگرتووەكان بۆ كاروباری مافی مرۆڤ لە ئێران لە كورتە وتارێكدا لەبارەی دۆخی سانسۆری ئینتەرنێتی لە ئێران نیگەرانیی دەربڕیوە.

ئاماری تەڵاق لە شاری “بانە” لە ماوەی٩ مانگی سەرەتای ئەمساڵدا دوو قات بەرز بووەتەوە و ئاماری هاوسەرگیری لەو شارە دابەزیوە.

بە پێی دوایین ئامارەكان، ئێستاكە 5 هەزار هاوڵاتیی خەڵكی پارێزگای “كرماشان” گیرۆدەی نەخۆشی ئێچ ئای ڤی یان “ئیدز”ن.

گیانلەدەستدان بە هۆی رووداوی كار یەكێك لە دیاردە باوەكانی شێوازی مردنی كرێكاران دێتە ژەرما.

وێبڵاگ نووسێكی كورد لە شاری “ورمێ” پاش نزیك بە 4 مانگ لێپرسینەوە، لەلایەن دادگای ئەو شارەوە بە دانی جەریمەوە و زیندانی هەڵپەسێردراو حوكم درا.

لە یەك رۆژدا و بە هۆی هەڵسووكەوتی نالەباری كاربەدەستانی زیندانیی شاری “مەهاباد” 8 زیندانیی راگیراو لەو بەندیخانەیە، دەستیان دایە خۆكوژیی.

بەپێی ئاماری پزیشكیی یاسایی كۆماری ئیسلامی ئێران، لە نێوان ساڵەكانی 1380 تا 1391دا زیاتر لە 30 هەزار كەس لەو وڵاتە بەهۆی خۆكووژییەوە گیانیان لە دەست داوە.

وێڕای بڵاو كردنەوەی مادەی هۆشبەر لە نێو خوێندكارانی زانكۆی “كرماشان”، بەڵام بەرپرسانی زانكۆ هیچ هەوڵێكی كردەوەیی بۆ پێشگرتن لەو گرفتە نادەن.

ستادی بەرەنگاربوونەوەی مادەهۆشبەرەكان لەبارەی توشبوونی خوێندكاران بە مادەهۆشبەر لە ئێران دەڵێ: زیاتر لە 2.5%ی خوێندكارانی زانكۆكانی ئێران ماددەی هۆشبەرە بەكاردێنن.

دیاردەگەلێكی وەكوو خۆكوژی و خەمۆكی لە ئێران بووەتە قەیرانێكی لە بن نەهاتوو، كە دەتوانین بڵێنی بەرۆكی هەموو خەڵكی ئەو وڵاتەی گرتووەتەوە.

ژنێك لە ناوچەی هەورامان بە دەستی مێردەكەی سووتێندراوە و گیانی لەدەستدا و لە لایەكی دیكەشەوە ژنێك لە زیندانی ناوەندیی ورمێ (دەریا) لەسێدارە درا.