کۆمەڵایەتی

بە پێی راپۆرتی هەواڵنێریی حكومەتیی ئیرنا، بەرپرسی ژووری بیركیدنەی ستادی بەرەنگاریی لەگەڵ مادەهۆشبەرەكان وتی: نزیكەی 10 هەزار میلیارد تمەن خەزار و هەزینە لە بەشی مادەی هۆشبەردا بەر ئابووریی ئێران كەوتووە و نرخی پەرەسەندنی گیرۆدەبوون بە مادەهۆشبەرەكان بە پێی خوێندنەوەكانی ساڵی 1390ی هەتاویی، 65.2% دەبێت و هەندێ پارێزگاكان لەوانە پارێزگای خوزستن لە ریزی 12 پارێزگایەكی ئێراندایە كە لە دۆخێكی سوور و …

كاربەدەستێكی ڕێكخراوی بێهزیستیی دەڵێ تەمەنی گیرۆدەبوون بە مادەهۆشەبەركان لە ئێران گەیشتۆتە 11ساڵ‌و ڕێژەی ژنانی گیرۆدەی مادەهۆشبەرەكانیش دوو هێندەی پێشوو زیادی كردوە.

بە وتەی یەكێك لە ئەندامانی كومیسیۆنی بێهداشت و دەرمانی مەجلیسی ئێران، نزیكەی 12 میلیۆن نەخۆشی دەروونی وعەسەبی لە ئێراندا بوونی هەیە.

بەپێی ئامارە ڕەسمییەكان 75%ی زیندانییان لە ئێران گیرۆدەی مادەهۆشبەرەكانن و بە پێی وتەی وەزیری بێهداشت كە سەردانی یەكێك لە زیندانەكانی ئێرانی كردوە، ئەو زیندانییانە وەك “بۆمبی سەعاتی”یان لێ هاتووە و لەوانەیە لە هەر كات و ساتێكدا بتەقێنەوە و رێژەی زیندانیان لە ئێران دوو هێندەی زەرفیەت و ستانداردی دیاریكراوە.

بەرپرسێكی وەزارەتی كار و كاروباری كۆمەڵایەتی حكوومەتی ئێران ئاشكرای كردووە، 6 ملیۆن خاوەن بڕوانامەی زانكۆ لەئێران بێكارن و رێژەی بێكاری ژنان بە بەراورد لەگەڵ پیاوان دوو قات زیاترە.

بە پێی راپۆرتی دەفتەری بەرەنگاریی لەگەڵ تاوانەكانی مادەهۆشبەرەكانی رێكخراوی نەتەوەیەكگرتووەكان لەم دواییانەدا بڵاوی كردووەتەوە، ئێران زۆرترین گیرۆدەی مادەهۆشبەرەكانی لە ئاستی جیهاندا هەیە.

بڵاوبوونەوەی ناڕەوای مەجالی كار و سامان بووەتە هۆی ئەوەیكە 5 میلیۆن بنەماڵەی ئێرانی هیچ كەسێكیان نەبێ كە بژیوی بنەماڵ‌كە دابین بكات و لە لایەكی دیكەوە، 129 هەزار بنەماڵە بۆ بەرەنگاریی كردن لەگەڵ خراوترین جۆری بێكاریی، ئامادەن بە 3 كەس و زیاترەوە بڕۆنە نێو بازاڕی كار.

ئامارە حكومەتییەكانی ئێران بس لەوە دەكات كە یەك میلیۆن و 350 هەزار گیرۆدەی مادەهۆشبەر لە ئێران بوونی هەیە و لەو رێژەیەش نزیكەی 15% ژنان پێكی دەهێنن. ئاماری دامەزراوە دەوڵەتی و مەدەنیەكان جیاوازییەكی یەكجار زۆریان هەیە و پێدەچێ لە ئێران زیاتر لە 2 میلیۆن هاوڵاتیی گیرۆدەی مادەهۆشبەرەكان بووبێتن.

رۆژی شەممە 18ی گۆڵانی 1394ی هەتاوی لە سەر بانگهێشتی رێكخراوی ئاسۆی ژنی كورد، پێنج رێكخراو كە بریتی بوون لە رێكخراوەكانی: “ئاسۆی ژنی كورد، كۆمەڵەی ژنانی رۆژهەڵاتی كوردستان، ئافرەتانی خەبات، یەكیەتی ژنانی دێموكراتی كوردستان و یەكیەتی ژنانی دێموكراتی كوردستانی ئێران” لە بنكەی ئاسۆی ژنی كورد كۆ بوونەوەو لە سەر چەند تەوەری گرنگ قسوباسیان كرد.

8 كرێكاری سەدی “زاگرۆس” لە شاری گیلانغەرب لەسەر كارەكانیان دەركران.

ژمارەیەك لە خوێندكارانی زانكۆی سنە سەبارەت بە بڵاوكردنەوەی مادەی هۆشبەر لەو زانكۆیە، ناڕازین.

بە وتەی بەڕێوەبەری پەروەردەی پارێزگای سنە بەپێی ئامارەكان هەتا ئێستا 68 هەزار كەسی نەخوێندەوار لەناو چەند تەمەنی جیاواز لەو پارێزگایە تۆمار كراون.

ئامارەكان باس لەوە دەكەن كە لە ماوەی ٩ مانگی ڕابردووی سەرەتای ساڵی رابردوودا هەموو ڕۆژێ ١١ كەس لە ئێران خۆیان كوشتوە.

گیرۆدەبوون بە مادەهۆشبەرەكان لە نێو ژنانی ئێراندا لە حاڵی بەرزبوونەوە دایەو بەپێی ئامارەكان لە ساڵی ڕابردوو واتە ساڵی لە 1393 دا 279 ژن بە هۆی بەكاهێنانی مادەی هۆشبەرەوە گیانیان لەدەست داوە كە ئەم ڕێژەیە لە چاو ساڵی 1392 نزیك بە 33% زیادی كردوە.

لە ئێران لە هەر كاتژمێرێكدا 19 هاوسەر لێك جیا دەبنەوە و ئەو رێژەیە بە بەروارد لەگەڵ ساڵی رابردوو زیاتر بووە.

شارۆچكەی پیشەسازیی ئیلام بە قەیرانی دارایی و نەبوونی پشتوانەی ماڵی بەرەوڕوو بووەتەوە و ئەو دۆخەش بێكار بوونی 200 پیشەگەری لێكەوتووەتەوە.