جیهان

رێبەری گرووپی تیرۆریستی بوكوحەرام لە نیجریە دەست دەداتە جینایەت دژی مرۆڤایەتی. لە ناوچەی گووزا كە خەلافەتی خۆی راگەیاندووە، بڕیاری كوشتنی هەموو ژنەكانی دەركردووە.

رێكخراوی ئەمنیەتی نێوخۆیی ئاڵمان رایگەیاند، تا ئێستا 70 ژنی ئاڵمانی بە گرووپی جیهادیی داعشەوە پەیوەست بوون، كە لەو رێژەیە 28 كەسیان كەمتر لە 25 ساڵ تەمەنیان هەیە و 9 كەسیشیان تەمەنیان ژێر 18 ساڵە.

شیركەتی نەوتی “شلومبرژە”بە هۆی هاوكاری لەگەڵ حكومەتی ئێران، لەلایەن ئامریكاوە بە بڕی ٢٣٢میلیۆن دوڵار جەریمە مەحكووم كرا.

وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا جەخت لەسەر ئەوە دەكاتەوە، كە بۆردومان كردنی مۆڵگەكانی داعش لەلایەن فڕۆكە جەنگییەكانی هاوپەیمانانەوە لە تكریت، لەسەر داوای عێراق بووە.

هێزە نیزامیەكانی عەرەبستان بەرەبەیانی ئەمڕۆ پێنجشەممە 6ی مانگی خاكەلێوە بۆ پێشگرتن لە پێشڕەوییەكانی چەكدارە شیعەكانی ژێر چاودێری كۆماری ئیسلامی ئێران لە یەمەن، هێرشێكی بەربڵاوی بۆ سەر ئەو وڵاتە دەست پێ كردووە.

گرووپی تیرۆریستی بوكوحەرام 500 ژن و منداڵی لە باكووری نیجریە رفاند. ئەمە دووهەمین جارە كە ئەم گرووپە تیرۆریستیە توندڕەوە لە ماوەی یەك ساڵی رابردوو بە ئاستێكی زۆر خەڵك دەڕفێنێت.

رۆژنامەی “ئۆبزەرڤەر”ی بریتانیا بڵاویكردەوە، كە 9 خوێندكاری پزیشكی ئەو وڵاتە بەرەو سوریە رۆیشتوون تا لە ناوەندە پزیشكییەكانی داعش كار بكەن.

22ی مارس بەرامبەرە لەگەڵ ڕۆژی جیهانی ئاو و ئەمساڵیش یادەكە لەژێرناوی (ئاوو گەشەپێدانی بەردەوام) بەڕێوە دەچێت.

ڕەجەب تەیب ئەردۆغانی‌ سەرۆك كۆماری‌ توركیە ڕایگەیاند: بە گومانی‌ هەبوونی‌ پەیوەندیی بە داعشەوە، هەزار و 170 كەسی‌ بیانییان لە توركیە دەركردوە و سەفەركردنی‌ 12 هەزار و 500 كەسی‌ دیكەشیان، قەدەغە كراوە.

گرووپی چاودێریی مافی مرۆڤ لە سوریە دەڵێ لە سەرەتای ناڕەزایەتییەكانی دژی حكومەتی بەشار ئەسەدەوە تا ئێستا نزیك بە 13 هەزار كەس كە 108 كەسیان منداڵ بوون لە ژێر ئازارو ئەشكەنجەدا كوژراون.

ڕێكخراوی یونیسێف رایدەگەیەنێت بەهۆی ململانێ‌و بارودۆخی ناهەمواری عێراق‌و سوریەوە، 14 ملیۆن منداڵ ئاوارە بوون ، داواش لە وڵاتانی جیهان دەكات، پێداویستی ماددیی‌و مەعنەوییان بۆ دابین بكەن.

گرووپی رێكخراوی ئیسلامی عێراق و شام ناسراو بە (داعش) بە دژی هێزەكانی ئەرتشی عێراق گازی ژەهراویی كلۆری بەكارهێناوە.

100 كەس لە بەدیلگیراوانی دەستی گروپی داعش توانیان لە زیندانی ئەو گروپە لەشاری “ئەلباب”ی سوریه هەڵبێن كە 30 كەسیان (شەڕڤان یان پێشمەرگە)ی كوردن.

لایەنگران و هەوادارانی‌ داعش تۆڕێكی‌ كۆمەڵایەتی‌ بەناوی‌”خەلیفە بووك”، لە جیاتی فەیسبوك دەكەنەوە بۆ چالاكی‌ و كاری‌ كەسانی‌ سەر بەو ریكخراوە.

خەڵاتی ژنی بوێری ساڵ بەخشرایە ئەو ١٠ ژنەی جیهان، كە رووبەڕووی چەندین كاری قورس و توندوتیژی بوونەتەوە.

زیاتر لە 62 ملیۆن كچ لەجیهاندا نەخوێندەوارن‌و ناتوانن بخوێنن.