جیهان

له هێرشێکی کتوپڕی ژماره‌یه‌کی چه‌کداری نه‌ناسراو له رۆژهه‌ڵاتی شاری به‌غدا که ناوچه‌یه‌کی شێعه‌نشینه 33که‌س به چه‌کی بێده‌نگ کوژراون که 25یان ژنن.

دوێنێ پێنجشه‌مه پارلمانی تورکیه له دانیشتنی ئاساییدا ده‌نگی به پرۆژه چاره‌سه‌ریی ئاشتیانه دا که پاکێجێکی تایبه‌ت به چاره‌سه‌رکردنی پرسی کورده‌ له‌و وڵاته‌و چیتر هه‌وڵه‌کان له کاناڵی نهێنی‌و ئه‌منیه‌ته‌وه ئه‌گوازرێنه‌وه‌ بۆ هۆڵی پارله‌مان‌و دامه‌زراوه یاساییه‌کانی ئه‌و وڵاته.

له ئاکامی بۆردمانی که‌رتی غه‌زه له لایه‌ن ئیسراییله‌وه لانیکه‌م 43هاوڵاتیی فه‌له‌ستین کوژراون‌و 370که‌سی تریش بریندارن؛ ده‌وترێت فڕۆکه‌کانی ئیسراییل دوێنێ 550ئامانجی فه‌له‌ستینییان بۆردمان کردووه‌و شیمۆن پرێز رایگه‌یاندووه 40هه‌زار هێزی یه‌ده‌کی ئه‌رته‌شی بانگهێشت کردووه.

كاربەدەستانی عێراقی رایانگەیاندووە كە كارخانەی بەرهەمهێنانی چەكی شیمیایی عێراق كە لە ناوچەی پیشەسازیی ئەلمۆسەنا لە باكووری رۆژئاوایی عێراق هەڵكەوتووە ئێستا لە دەستی داعشدایە.

رۆژی دووشه‌مه ئه‌نجامی خولی دووه‌می هه‌ڵبژاردنی سه‌رکۆماریی ئه‌فغانستان بڵاو بووه‌وه‌و تێیدا هه‌ردوو کاندید ءه‌‌شره‌ف غه‌نی ئه‌حمه‌زی و عه‌بدوڵا عه‌بدوڵا به رێژه‌یه‌کی که‌م له سندوقه‌کانه‌وه هاتنه ده‌ر.

دوێنێ دووشه‌مه ئێدوارد شواردنادزه دوایین وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی سۆڤیه‌ت‌و یه‌که‌م سه‌رکۆماری گورجستان له ته‌مه‌نی 86ساڵیدا کۆچی دوایی کرد.

پاش بڵاوکردنه‌وه‌ی ڤیدیۆیه‌ک له مزگه‌وتی گه‌وره‌ی موسڵ‌و یه‌که‌م ده‌رکه‌وتنی ‘ئه‌بوبه‌کر به‌غدادی’ له رێوڕه‌سمی نوێژی هه‌ینیدا، چه‌ند سه‌رچاوه‌یه‌ک بڵاویان کردووه‌ته‌وه ڤیدیۆکه ساخته‌یه‌و به‌غدادی ش به برینداری له سوریه‌یه.

له رۆژانی رابردوودا ژماره‌یه‌کی به‌رچاو له هێزه‌کانی به‌غدا له سنووره‌کانی ئوردون‌و عه‌ره‌بستان‌و ماده‌ی باشووری کوردستان پاشه‌کشێیان کردو له ئاکامیدا ئه‌مڕۆ پێنجشه‌مه عه‌ره‌بستان هێزێکی زۆری بۆ قه‌ره‌بوکردنه‌وه‌ی بۆشایی ئه‌منیی له سه‌ر سنووره‌کانی ره‌وانه کردووه.

ئه‌مڕۆ پێنجشه‌مه ده‌وڵه‌تی ئیسلامی له شاری موسڵ‌و چه‌ند ناوچه‌ی تری ژێر ده‌سه‌‌ڵاتی ده‌ستی کردووه به دابه‌شکردنی موچه‌ی مانگی رابردوو، هاوکات ژماره‌ی ئۆتۆمبێله‌کانیش به ناوی ده‌سه‌ڵاته‌که‌یه‌وه ده‌کات.

له سه‌ده‌مین ساڵوه‌گه‌ڕی هه‌ڵگیرسانی شه‌ڕی یه‌که‌می جیهاندا که دیاریکردنی سنووره‌ سه‌ره‌تاییه‌کانی کوردستانی له ئاکامی په‌یمانی سایکس- پیکۆ لێکه‌وته‌وه، نه‌ته‌وه یه‌کگرتووه‌کان‌و زۆربه‌ی وڵاتانی جیهان داواکاری مانه‌وه‌ی کوردن له گه‌ڵ ئه‌و عێراقه‌ی له‌و کاته‌وه‌و به ده‌سپێشخه‌ریی بریتانیا پێکهات.

دوێنێ پێنجشه‌مه وته‌بێژی‌ وه‌زاره‌تی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ ڕوسیه ڕایگه‌یاند بڕیاره‌ ڕۆژی‌ هه‌ینی‌ وه‌زیری‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ وڵاته‌که‌ی به‌سه‌ردانێك بگاته‌ عه‌ره‌بستانی‌ سعودی‌و، له‌گه‌ڵ‌ به‌رپرسانی‌ ئه‌و وڵاته‌دا چه‌ند دۆسێیه‌كی‌ گرنگ تاوتوێ بكات.

له کاردانه‌وه به داواکاریی فه‌رمیی حکومه‌تی نوری مالکی بۆ پشتیوانیکردنی هێزی سه‌ربازیی وڵاته‌که‌ی له لایه‌ن ئامریکاوه دژ به داعش، باراک ئۆباما ئه‌مڕۆ پێنجشه‌مه 29جۆزه‌ردان رایگه‌یاند وڵاته‌که‌ی بۆ جاری دووه‌م ناچێته ناو شه‌ڕی عێراقه‌وه.

دوای ئه‌و‌ه‌ی خولی دووه‌می هه‌ڵبژاردنی سه‌رکۆماریی ئه‌فغانستان به سه‌رکه‌وتوویی کۆتایی هات‌و هه‌ڕه‌شه‌کانی تاڵیبان بۆ به حه‌‌رام دانان‌و ته‌قاندنه‌وه‌ی ناوه‌نده‌کانی ده‌نگدان پێشی به ده‌نگده‌ران نه‌گرت، له چه‌ند ناوچه‌ی ئه‌و وڵاته په‌نجه‌ی ره‌نگاویی ده‌نگدارانیان بڕیوه.

بڕیار بووه داعش به وێنه‌ی که‌سایه‌تییه‌ ئایینییه شیعه‌کانه‌وه بچنه ناو به‌غداو داگیری بکه‌ن.

داعش کورت کراوه‌ی ‘ده‌وڵه‌تی ئیسلامی له عێراق‌و شام’ دوای ماوه‌یه‌کی کورت له راگه‌یاندنی توانی ببێته چه‌ترێک بۆ زۆربه‌ی توندڕه‌وه ئیسلامییه‌کانی زۆربه‌ی وڵاتانی عه‌ره‌بی‌و ته‌نانه‌ت تۆڕێکی به‌ربڵاو له ئه‌ندام گیری‌و چالاکیشی له وڵاتانی ده‌ره‌وه‌ی رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست دروست کرد.

دادگایەك لە میسر عەلا عەبدولفەتاح یەكێك لە ناسراوترین سیماكان لە رەوتی بزوتنەوەی دژە دیكتاتۆری لە میسر كە هاوكات كەسێك بە بیروبڕوا سێكۆلارە، رۆژی 21ی جۆزەردان بە 15 ساڵ زیندان مەحكوومكرد. ئەم حوكمە هاوكاتە لەگەڵ هاتنەسەركاری عەبدولفەتاح سیسی بۆ پۆستی سەرۆك كۆماریی‌و ئەمەش قورسترین حوكمە كە بۆ چالاكێكی سێكۆلار لە رووداوەكانی ناڕەزایەتی ساڵی رابردوو دەركراوە. خۆشكی ئەم چالاكیە مەدەنیە رایگەیاندووە، براكەی …