زاگرۆس پۆست
حكومەتی كۆماری چییە؟ لە حكومەتی كۆمارییدا “خەڵك سالاریی” خەڵك مافی چارەی خۆنووسین‌و ئەوەیان هەیە كە بە شێوەی ڕاستەوخۆ یان ناڕاستەوخۆ خۆیان بەرێوە ببەن.
ساڵی 57ی هەتاویی كاتێ شۆڕشی گەلانی ئێران بە دژی ڕژیمی شا سەركەوت، خومینی توانی دەست بەسەر شۆڕشی گەلانی ئێراندا بگرێت‌و حكومەتێك دابمەزرێنێت، بە ناوی كۆماری ئسیلامی، بەڵام ئەوەی كە تا ئێستا لەو حكومەتە ڕەچاو نەكراوە كۆماریی بوە، كۆماری ئیسلامی هیچ شتێكی حكومەتێكی كۆماری ڕەچاو نەكردو هەر لە سەرەتاكانی هاتنە سەركاری، دەستی دایە سەركوتكردنی هەر جۆرە دەنگێكی ناڕزایەتی‌و بە جێگەی حكومەتی كۆماری دەسەڵاتی توتالیترو دیكتاتوریەتی لە ئێران دامەزراند‌و پێگەو جومگەكانی حكومەتەكی لەسەر خوێنی ڕەوتەكانی دیكەی ئێران بە تایبەتی چەپەكان دامەزراند و ئەم شیوە لە حكومەت هیچ جۆرە بنەمایەكی كۆماریی تێدا نییە.
كۆماری ئیسلامی یەكێكە لەو حكومەت و دەسەڵاتانەیە كە زۆرترین گەندەڵیی ئیداری تێدایە و لە هەمان كاتدا یەكێكە لەو وڵاتانەی كە زیاترین ڕێژەی بێكاری‌و تووشبووان بە مادەسڕكەرەكانی تێدایە و ئەمە بووەتە هۆی ئەوەی گەندەڵی لە نێو تان‌و پۆی ئەو دەسەڵاتەدا ڕەگ دابكوتێت، چونكوو خدی ڕژیم بە پێی ئەو شێوە لە بەرێوەبردنە دامەزراوەو هیچ ئال‌وگۆڕێك یان چاكسازییەك لەو دەسەڵاتە بەدیی ناكرێت‌و ئەمە بووەتە هۆی ئەوەی كە شاڕۆمەندانی ئێرانی ڕۆژ لەگەل ڕۆژ زیاتر تووشی هەژاری‌و بێكاری‌و جۆرەها لادان و كێشەی كۆمەڵایەتی بنن و تا دێت كچانی ڕاكردوو لە مال‌و ژنانی سەر شەقام لە ئێران ڕوو لە زیاد بوونە.
هەروەها بەرتیل وەرگرتن لە خەڵك شتێكی ئاساییەو كاتێ كارت دەكەوێتە ئیدارەیەكی حكومی، تا شتێكت لێ وەرنەگرن، بە واتەیەكی دیكە تا بەرتیلێكت لێ نەستێنن، كارەكەت بۆ جێبەجێ ناكەن.
بەرپرسان‌و بەرێوەبەرانی كۆماری ئیسلامی بە هۆی خوێنەواری یان ئاستی باڵای زانین‌و شایستەییەوە نەچوونەتە سەر كارو دانەمزراون، بەڵكوو هەموو شتەكان لە ئێران تەنیاو تەنیا بە هۆی خزم خزمێنەو رفیق‌و هاوڕیەتی كاتی شەڕی ئێران‌و عێراق هەلدەبژێردرێن. یەك شتی دیكەش كە دەبێ ئاماژەی پێ بكەم‌و گرنگترە لەوانەی سەرەوە ئەوەیەكە ئەو كەسانەی كە لە كۆماری ئیسلامی دادەمەزرێن، دەبێ تەنیا پێبەند بن بە بنەماكانی ڕژیمی ئیسلامیی‌و ولایەتی فەقێیان قەبووڵ بێت، ئیتر ئەمە بووەتە هۆی ئەوەی كە هەر كام لە بەرپرسانی ڕژیم گەندەلی یان شتیكی خراپ دەكەن، هەرگیز لە پۆستەكانیان لاناچن‌و بەڵكوو لەم پۆست بۆ ئەو پۆستی دیكە ڕایاندەگوازن. “زۆر جار لە نێو خەڵكی ئێران ئەوە باوە كە دەڵێن هەر كەس دزیی یان …. بكات ئەوا بەیانی دەبێت بە پارێزگار یان بەرێوەبەری شارەوانی یان پارلەمان‌و… هتد”.
ئەم بەرپرسانە هەمیشە لە دەسەڵاتەكانیان كەڵكی خراپ وەردەگرن‌و هەموو شتە باشەكانی وڵاتیان بۆ خۆیان قۆرخ كردووە.
لە كۆماری ئیسلامی لە كاتی گۆڕین‌و ئال‌َوگۆڕی دەوڵەتەكانیش هیچ ئاڵوگۆڕێك بەسەر كەسەكاندا نایەت، تەنها بەشێكی بچووكیان نەبێت، بەرپرسان لە حكومەتە یەك لە دوای یەكەكانی ڕژیم هەمیشە لەم كارەوە بۆ ئەو كاری دیكە ڕاگوێزراون، ئەگەر چاو لە وەزیرەكانی كابینە جیاجیاكانی ڕژیم لە ساڵی 57ی هەتاوییەوە تا ئێستا بكەین. ئەوا دەبینن كە لە 90%ی وەزیرەكان لەسەر جێگەی خۆیان ماونەتەوەو تەنیا 10%یان گۆڕدراون‌و ئەمەش نیشاندەری ئەو ڕاستییەیە كە ئەم ڕژیمە هەموو بن و بنچینەكانی تووشی گەندەڵی و تووشیاری فەسادە.
بە پێی وتەی سایتی “ئەلف” كە سایتێكی نێوخۆیی ڕژیمە، دەڵێت: هەندێك لە خانەنشینكراوەكان لانیكەم مانگانە دە میلیون تمەن مووچە وەردەگرن. ئەمانە كێن‌و بۆ وەها مووچەیەك وەردەگرن؟ بە دڵنیاییەوە ئەمانە ئەو كەسانەن كە بەڕێوەبەری سیاسەتەكانی ڕژیمن كە خانەنشین كراون، ئەوانەن كە زیاترین مووچە وەردەرگن‌و خوێندكارانی ئێرانیش 98%یان كە لە زانكۆ دەردەچن، بێكارن‌و كاریان دەست ناكەوێت.
دەوترێت كە خودی خامنەیی تەنیا پیپ‌و گۆچانەكانی بایەی چەندین میلیۆن تمەنە، ئۆتۆمبیلەكانی حكومی لە خزمەتی بەرپرسانی باڵای رژیمدایەو بۆ كاری شەخسی و تایبەتی خۆیان بەكاری دەهێنن و ساڵانە دوو سەفەری دەرەوە بۆ هەر كام لە بەرپسانی ڕژیم دابین دەكرێت‌و ئەوان ساڵێ دوو جار دەتوانن بۆ هەر وڵاتێك جگە لە ئیسراییل سەفەر بكەن. بەڵام گەندەڵی تا ئەو جێگە چوەتە پێشەوە كە منداڵانی ئەوانیش بۆ هەتا هەتایە خەمی دۆزینەوە و دەستكەوتنی كار و نانیان نییەو هەر كام لە منداڵەكانیان هەر كە گەورە دەبن، بە شێوەی سیستماتیك لەسەر كار دادەمەزرێن
بۆ نموونە دەتوانین ئاماژە بەم سیناریۆیە بكەین:
یەكێك لە مەداحەكانی خامنەیی لە سەر شەقام بە دەمانچە تەقە لە ژن‌و مێردێك دەكات‌و دواتر بەرپرسانی ڕژیم دەڵێن: ئەو مافی خۆیەتی چەكی پێبێت‌و بە خوێندنەوەی خۆیی دەتوانێ كەلك لەو چەكە وەربگرێت.
سەرچاوەكان:
سایتی رادیو فەردا
سایتی بی بی سی
سایتی ئەلف
كەڵك وەرگرتنی نابەجێ لە دەسەڵات لە كۆماری ئیسلامی: ئێستێپا یا قاعدە؟ نووسینەوەی: مەجید محەمەدی
