شه‌ممه‌ 5 تشرینی یه‌كه‌م 2024

چی له‌ناو یه‌كێتی نیشتیمانیدا ده‌گوزه‌رێت؟ / د. مەریوان وریا قانیع

جه‌ند ساڵێك له‌مه‌وبه‌ر بابه‌تێكم له‌سه‌ر دۆخی ناوه‌كیی یه‌كێثی نیشتیمانی كوردستان نووسیی و باسم له‌وه‌كرد كه‌ ئه‌م هێزه‌ له‌وه‌ كه‌وتوه‌ پارتێكی سیاسیی خاوه‌ن به‌رنامه‌ و دید و پرۆگرامی تایبه‌ت بێت، له‌وه‌ش كه‌وتوه‌ بتوانێت هێڵێكی سیاسیی ئاشكرای هه‌بێت و ناشتوانێت له‌ناو ریزه‌كانی خۆیدا سیاسه‌تێكی گشتیی یه‌كگرتوو گه‌ڵاله‌ بكات.

ئه‌وده‌م وتیشم یه‌كێتی نیشتیمانی خاوه‌نی له‌شێكی سه‌ربازیی و ئابوریی گه‌وره‌ و زه‌به‌لاحه، به‌لام‌ به ‌بێ بوونی سه‌رێك بتوانێت ئه‌و له‌شه‌ زه‌به‌لاحه‌‌ ئاراسته‌بكات. هه‌روه‌ها ئه‌وه‌شم ووت كه‌ یه‌كێثی «گه‌ڕه‌لاوژه‌یه‌» به‌ڵام «گه‌ڕه‌لاوژه‌یه‌كی به‌هێزه‌»، لانیكه‌م له‌رووی ئابووریی و سه‌ربازییه‌وه‌ هێزێكی گه‌وره‌یه‌. دواهه‌مین هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی كوردستان كه‌ گوایه‌ یه‌كێثی تیادا هه‌ستایه‌وه‌ و له‌ناوچه‌ی سلێمانیدا ١١ كورسی هێنا، یه‌ك كورسی له‌دوای گۆڕانه‌وه‌ بوو، به‌ قسه‌ی به‌شێكی زۆری سه‌ركرده‌كانی ناو یه‌كێثی خۆی به‌ لێشاو ته‌زویری تێدا كراوه‌. هه‌ندێك كه‌س باس له‌وه‌ده‌كه‌ن كه‌ یه‌كێثی له‌و هه‌ڵبژاردنه‌دا له‌ناوچه‌ی سلێمانیدا ته‌نها ٦ كور‌سی هێنابوو، یانی له‌ رووی جه‌ماوه‌رییه‌وه‌ هه‌ر هێنده‌ی یه‌كگرتوی ئیسلامی مابووه‌وه‌.

ئه‌وه‌ی ئه‌مڕۆ له‌ناو یه‌كێتیدا ده‌یبینین هه‌وڵدانی دروستكردنی سه‌رێكه‌ بۆ ئه‌و لاشه‌ زه‌به‌لاحه‌، له‌شێك بتوانێت شتێك له‌ مه‌ركه‌زیه‌ت و دیسپلین بۆ ئه‌م حیزبه‌ بگه‌ڕێنێته‌وه‌ و قازانجه‌ ئابوریی و سه‌ربازییه‌كانی بپارێزێت. له‌ ێه‌ستادا دروستكردنی ئه‌م سه‌ره‌ تازه‌یه‌ پرۆسه‌یه‌كی دوو جه‌مسه‌ره‌یه‌: له‌سه‌رێكه‌وه‌ هێنانه‌پێشه‌وه‌ی كه‌سانێكه‌ بۆ پێگه‌ی سه‌ركردایه‌تیكردن له‌ناو ئه‌م هێزه‌دا كه‌ هه‌موویان، یان زۆرینه‌ی هه‌ره‌ زۆریان، سه‌ر به‌ دوو بنه‌ماڵه‌ به‌هێزه‌كه‌ی ناو یه‌كێتین: بنه‌ماڵه‌ی تاڵه‌بانیی و بنه‌ماڵه‌ی ئیبراهیم ئه‌حمه‌د. پرۆسه‌ی دووهه‌میان بریتییه‌ له‌ بێزار كردن و وه‌ڕسكردن و په‌راوێزخستن و راونان و ده‌ركردنی به‌شێك له‌ سه‌ركرده‌ كۆنه‌كانی ناو یه‌كێتیی خۆی. به‌م مانایه‌ یه‌كێتی خه‌ریكی پرۆسه‌ی به‌ بنه‌ماله‌كردن و به‌ سوڵتانیكردنێكی ته‌واوی خۆیه‌تیی له‌ڕێگای چڕكردنه‌وه‌ی جه‌مسه‌ره‌ سه‌ره‌كیی و گرنگه‌كانی ده‌سه‌ڵات له‌ ده‌ستی بنه‌ماڵه‌ی تاله‌بانیی و ئیبراهیم ئه‌حمه‌ددا. له‌مه‌شدا هه‌م چێگای كۆمه‌ڵێك كه‌س له‌ق ده‌بێت و نامێنێت، هه‌م كۆمه‌ڵێك ده‌موچاوی تازه‌ دێنه‌ پێشه‌وه‌ كه‌ هه‌موو سه‌رمایه‌كه‌یان ئه‌وه‌یه‌ سه‌ر به‌و دوو بنه‌ماڵه‌ به‌هێزه‌ی ناو یه‌كێتین.

زۆڕێك له‌ ئاماژه‌كانیش ئه‌وه‌مان پێده‌ڵێن كه‌ ئه‌م پرۆسه‌ی به‌ بنه‌ماڵه‌ و به‌ سوڵتانیكردنه‌ی ده‌سه‌ڵات له‌ناو یه‌كێثیدا رووی له‌سه‌ركه‌وتنه‌، چه‌ند ئه‌م پرۆسه‌یه‌ به‌ره‌وپێسه‌وه‌ بڕوات و سه‌ركه‌وتوتربێت، هێنده‌ زیاتر و‌ ئاشكراتر ده‌بینین چۆن كه‌سانێك له‌ ناو ئه‌م هێزه‌دا ده‌كه‌ون و كه‌سانێكی تریش به‌ خێراییه‌كی گه‌وره‌ ده‌چنه‌ پێشه‌وه‌. ئه‌و لۆژیكه‌ی له‌م پرۆسه‌یه‌شدا ئیشده‌كات ئه‌و لۆژیكه‌ لینینیه‌یه‌ كه‌ باس له‌ «به‌گژاچوونه‌وه‌ی هه‌ڵقه‌ لاوازه‌كانی سیستمی سه‌رمایه‌داریی» ده‌كات. لینین پێیوابوو مادامه‌كی ناتوانین سه‌رمایه‌داریی له‌ هه‌ڵقه‌ سه‌ره‌كیی و به‌هێزه‌كانیدا بڕوخێنین، بۆیه‌ ‌له‌ هه‌ڵقه‌ لاوازه‌كانییه‌‌وه‌ ده‌ستپێده‌كه‌ین. ئه‌مڕۆ له‌ پرۆسه‌ی به‌سوڵتانیكردنی ده‌سه‌ڵات له‌ناو یه‌كێتیدا ‌‌هه‌مان لۆژیكی لینین كارده‌كات. سه‌ره‌تا‌ هه‌ڵقه‌ لاوازه‌كانی ناو سه‌ركردایه‌تیی و مه‌كته‌بی سیاسیی یه‌كێتیی دوورده‌خرێنه‌وه‌، دواتر هه‌ق و حیساب دێنه‌ سه‌ر هه‌ڵقه‌كانی تری ده‌سه‌لات له‌ناو ئه‌م هێزه‌دا‌. لۆژیكی به‌ سوڵتانیكردنی ده‌سه‌لا‌ت لۆژیكی دابه‌شنه‌كردنی ده‌سه‌ڵاته‌ له‌گه‌ڵ ‌ هیچ كه‌س و لایه‌نێكدا له‌ده‌ره‌وه‌ی هه‌ڵقه‌ خێزانیی و بنه‌ماڵه‌ییه‌كه‌ی ده‌سه‌لاتدا.

به‌ سوڵتانیكردنی ته‌واوه‌تی یه‌كێتی دواهه‌مین لاپه‌ڕه‌ و دواهه‌مین دێری مانه‌وه‌ی ئه‌م هێزه‌ ده‌بێت‌ وه‌ك هێزێك جیاواز له‌ پارتی. له‌ راستیشدا به‌پارتیبوونی یه‌كێتی نیشتیمانی، یه‌كێكه‌ له‌ كاراساته‌ سیاسییه‌ گه‌وره‌یه‌كانی دونیای دوای ڕاپه‌ڕین. كۆمه‌ڵگای ئێمه‌ تا ماوه‌یه‌كی درێژ به‌ده‌ست ئه‌م به‌ پارتیبوونه‌وه‌ی یه‌كێتییه‌وه‌ ده‌ناڵێنێت.

بابەتی هاوپۆل

قفس، یادداشت چهارم: پیش‌بند “به یاد سپیده فرهان”

مژگان کاوسی تا کنون دو بار بازداشت شده‌ام و هر دو بار در خانه‌ی خودم؛ …