زاگرۆس پۆست
وادیارە ئەرک و زەحمەتەکانی ساعد وەتەندوست و مەلەکە موستەفا سوڵتانی لە نووسینەوەی مێژوو و باس و بەسەرهاتەکانی چالاکیی بەشێک لە دامەزرێنەران و ئەندامانی کۆنی کۆمەڵە پێش شۆڕشی ١٩٧٨ ی گەلانی ئێران ، بووەتە هۆی دڵشکان و نیگەرانیی چەند کەسێک و بەم بۆنەشەوە ڕەخنەی توندیان لێ گیراوە و گلەیی زۆریان لێ کراوە . بە تایبەتی ئاماژەم بە وڵام و دژکردەوەی بەڕێزان ئیرەج فەرزاد ، عەبدوللا موهتەدی ، ئیبراهیم عەلیزادە و عومەر ئیلخانیزادەیە کە لە تۆڕە ئینتێرنێتەکاندا سەرنج و ڕای خۆیان دەربڕیوە . ٣ کەسی تر لەم کۆمەڵە ١٠ کەسییە ، کاک فواد و کاک سدیق و کاک تەیب بە داخەوە گیانیان بەخت کردوە. تائێستاش ئاگاداری بۆچوونی بەڕێزانی تری بەشداربوو نیم .
ئەرکی ئەم نووسینە و ئەم ئاماژە کورتەی من لێرەدا، نە هەڵسەنگاندنی چالاکییەکانی ئەو سەردەم و کۆبوونەوە ٣٧ رۆژیەکەی کە زۆر دواتر ناوی کۆنگرەی یەکەمی کۆمەڵەی بەخۆە گرت و نە خۆی کتێبەکەیە ، بەڵکە سەرنجی منە بۆ ڕوانگەی ڕەخنەگرانەی ئەم چەند بەڕێزە .
ئەرکی مێژوو نووس ، نووسینەوەی دەقی ڕووداوەکانە ڕاست بەو شێوەی کە ڕوویانداوە، نەک بەو جۆرەی کە خوێنەر حەز بە بیستنی ئەکات. نەک میژونووس ، بەڵکە ئەوە ڕەوتی ڕوداوەکان و راستیەکانن کە قارەمان و پاڵەوانی چیرۆکەکان دەخوڵقێنن و تاڵیی و شکست ، یان خۆشیی و سەرکەوتنەکان دیاریی ئەکەن . دواتر ، ئەوە ئیتر دەکەوێتە سەر خۆی خوێنەر کە قەزاوەت لە سەر ئەو مێژووە بکات .
ئەوە کە ئەم کتێبە لە گواستنەوەی دەقاو دەقی بەسەرهات و ڕاستیەکاندا چەندە سەرکەوتوو بووە ، باسێکە کە پێویستیی بە لێکۆڵینەوە و شارەزایی خۆی هەیە ولە توانا و تاقەتی ئەم کورتە نووسینەدا نییە ، و مەبەستی منیش لێرەدا ئەوە نییە. هاوکات ، مەبەستم وڵامدانەوە بە هیچ کام لەو بەڕێزانەی پێشتر ناوم هێنان ، نییە و تەنیا دەمهەوێت زۆر بەکورتی باس لە گۆشەنیگا ، چاوەڕوانیی و شێوازی ڕوانینی ئەم بەڕێزانە بۆ مێژوو بکەم.
بە بڕوای من ، نووسینەوەی مێژوو، جگە لە شارەزایی و پسپۆڕبوون لەو بوارەدا، پێویستیی بە ویژدانێکی زیندوو و بوێریی و ڕاستگۆیی هەیە .من لە نووسینەکەی ساعد وەتەندوست دا ، ئەمەم بینی . ناوەرۆکی کتێبەکە و کەم و کورتیی لە گێڕانەوە و هێنانەوەی بەڵگە و دۆکۆمێنتەکاندا، ئەکرێت ببێتە جێی باس و ڕەخنە و هەڵسەنگاندن ،بەلام دەست بردن بۆ نووسینەوەی مێژوویەکی وون و جێی پرسیار بۆ خۆی ڕەوتی کۆمەڵە بە تایبەتیی و بۆ بیر و ڕای گشتیی خەڵکی کوردستان ، دەسپێک و سەرەتایەکی باشە بۆ ئیش و کاری گەورەتر و زانستییتر لەم بارەوە .
من جگە لە نووسین و ولامەکانی بەڕێزان ئیرەج فەرزاد ،عەبدوللا موهتەدی ، ئیبراهیم عەلیزادە و عومەر ئیلخانیزادە ، لە هیچ کوێیتر نەمبینیوە و نەمبیستووە کە مێژونووس ئەبێ پرس بکا و ئیزن وەربگرێت بۆ ئەوەی ڕاستیی ڕەوتی ڕووداوەکان بنووسێتەوە . هیچ نووسەر و مێژونووسێک بۆ نووسینەوەی مێژووی مرۆڤایەتیی ، مێژووی شۆڕشەکان ، مێژووی فاشیسم و نازیستم و بلشویسم و ئیسلام و مەسیحییەت و زۆر شتی تر ، پرسی بە کەس نەکرد و ئیزنی لە کەس وەرنەگرت . ئەرکی نووسەری مێژو ، نوسینەوەی ڕووداوەکانە ، بە باش و خراپ ، بە تاڵ و شیرینیەوە. شکست بێت یان سەرکەوتن . هۆکاری ڕسوایی بێت یان شانازیی . ئەم چەمکانە لای مێژونووسێکی ڕاستەقینە نامۆ و ناگرینگن .ئەمە ڕاست ئەو خاڵەیە کە ڕەخنەگرانی کاک ساعید لەبیریان کردووە کاتێک دەڵێن کە کتێبەکەی نووسیی و پرسی نەکرد .
کتێبەکەی نووسیی و پرسی نەکرد یانی ئەوە کە ئەبوایە پێشتر بێت و نووسینەکەمان بۆ بێنێت و ئێمەش بە دڵی خۆمان ڕێک و پێکی کەین و بیڕازێنینەوە و وەک شتێکی حەماسیی و هەست بزوێن و پاک و پاراو و بێ غەل و غەش ، بۆی دیکتە کەین و ئەویش بینووسێتەوە .
پێم سەیرە کە ئەو هاوڕێیانە هێندە نیگەرانن . لە ڕوانگەی منەوە هەر کام لەم هاوڕێیانە خۆیان مێژوویەک لە خەبات و چالاکیی و شۆڕشن کە بەداخەوە لێرەدا تەسلیمی هەڵەیەکی فیکریی و زانستیی بوون . نووسەر مافی خۆیەتی چی ئەنووسێت و بەرپرسایەتیی ئەم نووسینە لە ئەستۆی خۆیەتی و خوێنەریش ئەتوانێ دواتر ڕەخنەی خۆی بگرێت و سەرنج و هەڵسەنگاندنی خۆی دەرببڕێت . نەک هەر مێژووی نەتەوە یان حیزبێک ، بەڵکە مێژووی هەر تاکێکیش تێکڵاوێکە لە تاڵ و شیرین ، کەوتن و هەستانەوە ، باش و کەمتر باش و زۆر شتی تریش کە لەوانەیە لە ساڵەکانی داهاتوودا حەز بکەین خۆمانی لێ بێساحەب کەین و حاشای لێبکەین . هەرچەند من لە کۆی بەرسەرهاتەکەدا شتێک نابینم کە جێی شەرم و خۆ دزینەوە و حاشاکردن بێت ، بەلام دیسانیش ئەو هاوڕێیانە هەر نیگەرانن .ئەمەش ئەتوانێ هۆکاری خۆی هەبێت .
کەلتورێک کە بە هزر وعەقڵییەتی شتە پیرۆزەکان و پاڵەوان و قارەمان و کاریزماکان گۆش کرابێت، غەیری ئەمە هیچ نابینێت و هیچی لا پەسند نییە و حاشا لە هەموو عەیب و ئیرادەکانی تری خۆی دەکات. ئەم کۆمەڵگایەی ئێستای ئیمە ، بنچینەیەکی فیکری و عەقڵیی مێژوویی هەیە. واتا مێژووی ئێمە ، ئەمڕۆمانی پێک هێناوە .ئەگەر ئاوا بیر نەکەینەوە و لەوە نەگەین کە بۆ گەیشتن بەمرۆمان ڕێگایەکی پڕ لە هەوراز و نشێو و تاڵ و شیرین و جوان و ناحەزمان بڕیوە ، تووشی لە خۆ بێگانە بوون دێین و لانی کەمەکەی ئەوەیە کە لەگەڵ خۆمان و دەور و بەرمان درۆ ئەکەین .
یەکێک لە نیگەرانییەکانی ئەم بەڕێزانە ئەوەی کە خوێنەری ئەمڕۆ بە هەڵە تێدەگات و ناتوانێ شتەکان ئەو جۆرەی کە بوون ، بێنێتە بەر چاوی . کارم بەوە نییە کە کاک ساعید لە نووسینەکەیدا چەندە توانیویەتی ڕاستیەکان ئەو جۆرەی کە بوون نیشان بدات ، بەڵام ئەوەندە ئەزانم کە بە سادە و ساویلکە زانینی خوێنەر دیاردەیەکی ناشیاوە . بەتایبەت بۆ ئەم هاوڕێیانە کە هەر کامەیان لە پلە و پایەی زۆر بەرزی حیزبیی کۆمەڵێک حیزب دان کە بانگەشە بۆ بیر و هزری پێشکەوتوانە ئەکەن و ڕێز لە توانای هەڵسەنگاندن و دەرک و بیر و هزری خەڵکی کۆمەڵگا ئەگرن .بەڕێزان دڵنیا بن بە ناسینی زیاتری بەرەی نوێ کە پێتان وایە تێگەیشتنی هەڵەی بۆ ئەم کتێبە ئەبێت و ئێوە باسی ئەکەن ، ئەمە نیگەرانییەتان لە جێی خۆی نامێنێت.
مێژوی کۆمەڵە بە هەموو فەراز و نشێو و هەڵە کەم و کوڕییەکانییەوە بێگومان تەژیی سەرفیرازیی و شانازییە و ڕیزەکانی کۆمەڵەش لێوانلێوە لە چالاکوانی شیاو و خۆبەختکەر و شۆڕشگێڕ بەم هاوڕێیانەشەوە کە لەم نووسینەدا ناویان هاتووە ، بەڵام هاوکات زۆر پێویستە کە هەوڵی لە چەشنی زەحمەتەکانی کاک ساعید و مەلەکە خانم ، بە هێند وەربگیردرێت و پشتگریی بکرێت . مێژووی کۆمەڵەش راست وەک مێژووی کورد و کوردستان و هەموو حیزب و دەزگا و دامەزراوەکانی ، مێژوویەکی نەنوسراوە ( مەبەستم بە شێوەیەکی زانستیی و ئاکادێمیکە) ، تا ڕادەیەک نادیار و بە ڕادەیەکی زیاتریش زارەکیی و سینە بە سینەیە . ئەگەر لە سەر قسەی ئەم هاوڕێیانەی ڕەخنەگری ئەم کتێبە بێت، خۆ کەس مافی نابێت دەست بۆ قەڵەم ببات بەر لەوەی ئیزن لە هەموو مرۆڤەکان وەرنەگرێت.
عەلیڕەزا قادری
12.04.2016
