زاگرۆس پۆست
كتێبی (ئەنتی-ئۆدیب)ی دولوزو گواتاری دەرونشیكاری وەك میكانزمێكی كۆنترۆَڵكردن و مومارەسكردنی دەسەڵات
دەرونشیكاری “چی”چپەیەك بۆ بۆرژوازیەت دەكات؟كتێبی ئەنتی-ئۆدیب (L’Anti-oedipe ) یەكێكە لەو كتێبە هەرە گرنگانەی كە كایەی فەلسەفی ئەوروپی و دونیای دەوڵەمەند كردووە,ئەمەش بە تایبەت لە حەفتاكانی سەدەی بیستدا,وەك چۆن بە یەكەمین كاری تیۆری دادەنرێت كە, ئیلهاموەرگری بنەماكانی بزوتنەوەی بەرهەڵستكاری ئایاری 68 بوو,سەرچاوەی ئیلهامی ئەم كتێبە ئەو بزوتنەوەیە بوو.ئەم كارە بەرهەمی هەوڵی فەیلەسوفیێكی وەك دولوزو دەرونشیكارێكی وەك گواتاری بوو ,كتێبێكی چرو پڕ بە سەرچاوە هەمەچەشن و فرەییەكانییەوە,دەوڵەمەندە لە ڕوی داهێنانی كۆمەڵێك چەمكەوە -بۆ خۆی فەرهەنێگە- لە بە پیتی و دەوڵەمەندی مانای نوێیەكانی,نوێیە لە ڕوی تەكنیكی نوسینەوە,كتێبێكە نغرۆمان دەكات لە ڕەوەندی ئەو بڕیارو فەرمان و ئەزمونانەی كە,ئیتنۆلۆژیا بە زمانەوانی و ئابورییەوە دەگەیەنێت.
بەڵام لە كاتێكدا-هەر ئەمەش تاكو تەرایی و دەگمەنی كتێبەكەیە=فەلسەفەی تێدا دەرناكەوێت بە مانا كلاسیكییەكەی تەنیا بە شێوەیەكی زۆر شەرمنانە نەبێت,هەر لە بەر ئەم ئەرزشانە بۆ خوێنەرێكی فەرەنسی قورسە لە وەرگرتن و دەستو پەنجە نەرمكردنی لە گەڵ ناوەڕۆكەكەیدا, جا ئەگەر ئەمە حاڵی خوێنەرێكی فەرەنسی بێت! ئەی بۆ خوێنەرێكی عەرەبی؟ (كوردیش).
كتێبی ئەنتی –ئۆدیب, ڕاوەستانێكی چڕە بە ڕەخنەو هەڵسەنگاندن لەسەر “نەست Linconscience” وەك ئەوەی قوتابخانەی فۆریدی دیاریكردبوو.هەوڵدانیچك بە مەبەستی گۆڕین و دەستكاریكردنی دەلالەتی ئەم چەمكە لە ڕەهەند (نواندنە شانۆییەكەیەوە,واتە ئەو ڕەهەندەی كە پەیوەندی بە خێزان و سیفەی خێزانییەوە هەبوو ,بۆ ڕەهەندێكی سۆسیۆ-سیاسی,ئەمەش بە ستراتیژیەتی دروستكردنی “نەستێك” لە وێنەی “كارگەیەك” بۆ بەرهەمێنانی سەرجەم “ئارەزووە” جیاوازەكان. لە گەڵ ڕونكردنەوەو دەرخستینی ئەوەی كە وێناكردن و وێنەی فرۆیدی بۆ دەزگای دەرونی , وێناكردنێكە لە ئاستێكی”نواندن و دیاریكردندا”,بە شێوەیك لە منی باڵا خوداوەندێك دروستبكات كە,بزوێنەری كۆی كەسێتی مرۆڤ بێت.
یاخود بە مانایەكی تر بڵێین شەیتانەو لە تارمایی و سێبەردا نیشتەجێیە و خەریكی دروستكردن و خولقاندنی وەهمە زۆر بە نهێنی و شاراوەیی.ئەوە ڕاستە كە فرۆید یەكەمین كەس بوو “ئارەزو Le desir ” و لۆژیكی فۆرمیولەبون و دروستبونی كەشفكرد, وە ناوی نا “لیبیدۆ Le Libido “هەر فرۆید بوو ئەوەی كەشف كرد كە,ئارەزوو داینەمۆیەكی چالاكە لە ناو مرۆڤدا, وە كۆمەڵێك ئارەزوی جیاوازو هۆگربون و پەیوەستبونی دەرونی دروست دەكات.بەڵام,هەر ئەمەش گەورەترین هەڵەو نە پێكانی فرۆید لای هەردوو نوسەری “ئەنتی-ئۆدیب”! :فرۆید كاری لە سەر بە نامۆكردنی ئارەزوو دەكرد, بە تایبەت لەو شوێنەی كە گەمارۆی داوەو زیندانی كردووە لە جیگەو شوێنێكی تسكدا كە سنوری خێزان و كارلێكردنە دەرونییەكانێتی “گرێی ئۆدیب”, تا وای لێكرد ببێتە كۆیلەو بەندی سێكوچكەی بەزەیی پێدا هاتوو ( مناڵ,باوك,دایك).
ئا لێرەوە دولوزو گواتاری هەوڵی ئازادكردن و بەرەڵاكردنی ” ئارەزویان”دا لەو قەیدو بەندەی بە سەریدا سەپێنرا بوو,ئەمەش لە ڕێگەی ڕەخنەگرتن و ڕەخنەكردنی وێناو گوتاری دەرونشیكاری بۆ ئارەزو بە تایبەت وای لێكردووە ببێت بە “نهێنییەكی خێزانی بێزراو قیزەون “, دولوزو گواتاری هەوڵی فراوانكردنی ئەو وێنەیاندا تاوەكو ببێتە “كارگەیەك” نەك “شانۆیەكی تەسك”,واتە تەماشاكردن و بینینی ئارەزوو بەو پێیەی (ئاژانسمۆیەكی كۆمەڵایەتی Agencement social ) لێرەدا مەبەستمان فەزای كۆمەڵایەتییە بۆ بەرهەمهێنانی “ورتە ورت و وڕێنە Les delires” و خولقاندنی وەهم.بە كورتی , ئەوەی كتێبی ئەنتی-ئۆدیب دەیویست دەریبخات,بەیانی بكات :نەست شوێنكەو ماڵی ئارەزووە خاوەندارێتییەكەی تەنیا موڵكی خێزان نییە,بەڵو فەزاو بوارێكی هاوبەشی نێوان خەڵكییە.ئەمە پێشنیارەكەی ئەو كتێبەیە بە گشتتی.ئەگەر بگوازینەوە بۆ دریژەدا بە قسەوباس لەمبارەیەوە دەبینین دابەشكراوە بۆ دوو بەش:بەشی یەكەم تایبەتە بەڕەخنەكردنی “گرێی ئۆدیب”,ئەوەی قوتابخانەی دەرونشیكاری هێنایە بون,دایهَنا,بەشی دووەم تایبەتە بە لێكۆڵینەوەو دراسەكردنی سیستەمی سەرمایەداری و پەیوەندی بە شیزۆفرینیاوە Schizophrenie)),لە نێوان ئەم دوو بەشەدا پەیوەندی و تەواوكاری هەیە.
لە بەشی یەكەمدا,كاری دولوزو گواتاری هێرشبردنە بۆ سەر قوتابخانەی دەرونشیكاری,هێرشبردنێكی زۆر توندو چڕ لە پرسێكی جەوهەری و بنەڕەتیدا ,ئەویش ئەوەیە كە ناویان نابوو” پەرستنی گرێی ئۆدیب لە لایەن فرۆیەوە”,ولاتە فرۆیدتەنیا كردویەتی بە وزەیەكی دەرونی و سێكسی,لیبیدۆ یان ئارەزوو,لە چوارچێوەیەكی تەسك و گەمارۆدراودا,چوارچێوەی خێزان.بە شێوەیك كە فرۆید ئارەزوی تەنیا لە چوارچێوەی خێزاندا بەند كردبوو (سیكوچكەی :باوك,مناڵ,دایك,ئەم وێناكردنە لە لایەن هەردوو نوسەرەوە رەدكرانەوە,لە بەرانبەر ئەم ڕەدكردنەوەشدا بێنین و تەماشاكردنی ئارەزووە بە شێوەیەكی فراوانتر و گشتگیرتر, واتە تەماشاكردنی بەو پێیەی لە جەستەی كۆمەڵایەتیدایە لە لایەكەوە,ئەمەش وەك كۆچەرییەك كە نیشتەجێبون و دامركان و سرەوتن ناناسێت, لە لایەكی ن=تریشەوە گوزارشتە لە جەستەی تاك لە تەوقی سەرییەوە بۆ هەردوو پێی .
بەمشێوەیە,هەردوو نوسەر جەخت لەوە دەكەنەوەە كایەی كۆمەڵایەتی بە گشتی فەزایەكە بۆ مانێڤستبونی ئارەزوو وەك ئەوەی “ڕۆیشتن و لە بەر ڕۆیشتنێكی ئامێرییە” نمونەی ئەمەش لە نمونەی كارەبا دەچێت كاتێك سەرجەم ئامێرەكە دەسوتیًنێت و جوڵەی لێ پەیدا دەكات.ئەگەر ئەمە شێوەی ئامادەبونی “ئارەزو “بێت لە كایەی كۆمەڵایەتیدا,ئەوا شیچوەی تەوزیفكردن و بەكارهێنان و وەگەرختن و وەبەرهێنانی ناتوانرێت بەڵگەی لەسەر بهێنرێتەوەو بسەلمێنریت تەنیا لە كاتی ئەو (ورتە ورت و وڕێنانەدا) نەبێت لە كۆمەڵگەدا. ورتە ورتێك نا لە پێناو رقبونەوەو بێزاری دەربڕین لە باوك,یان خۆشەویستی و عشق بۆ دایك وەك ئەویە گرێی ئۆدیب وێنای دەكات,بەڵكو ورتە ورت و وڕێنەیەك لە بارەی ئەو شتەوە كە لە كۆی كایەی كۆمەڵایەتیدا ڕەواحی پێدەدرێ, واتە لەبارەی میللەت و خێڵ و ڕەگەزو سەروەت و دەسەڵاتەوە.
ئەم ورێنانەش لەم دوو شتە بەدەر نییە: یان فاشستیانەیە و پەیوەندی بە ڕقلێبونەوە هەیە بەرانبەر “بێگانەكان و ڕەتكردنەوەی هەڵكردن و لێبوردەیی و زێندو كردنەوەو بە زیندویی ڕاگرتنی نەریت و خووە شۆفێنییەكان, یان شۆڕگێرییانەیە پەیوەندی بە شێوازەكانی وێناكردنی كۆمەڵگەیەكی باشترەوە هەیە,واتە قسەوباس بێت لە بارەی عشق و گەمەو یۆتۆپیاو هونەرەوە.ئەمە سەبارەت بەوەی پەیوەندی بە كایەی كۆمەڵایەتی و ژیانی خەڵكیەوە هەبێت بە شێوەیەكی گشتی,بەڵام ئەوەی پەیوەندی بە پەیوەستبونی ئارەزووەوە هەبێت لە گەلچ جەستەدا‌یان لە گەڵ تاكدا,دولوز و گواتاری بە شێوەیەك وێنایان كردووە لەو پەیوەندییە دەچێت كە تەزوی كارەبا بە ئامێرەوە هەیەتی,كاتێك وایان بینی ئارەزو سەرجەم جەستە دەپۆشێ و باڵی بە سەردا دەكێشێت و بەرهەمی دەهێنێتەوە, واتە گۆڕینی بۆ ماكینەكانی ئارەزوو (Machines desirantes ) . كۆی جەستە ئامێری بەرهەمهێنان و بەكارخستنی ئارەزون.
بە كورتی,دەرونشیكاری بە دەست دوو كەموكورتیەوە دەناڵێنێت:
ئەلیف -كەمو كورتی و كڵۆڵیەك كە ناتوانێت وێنای “ماكینەكانی ئارەزوو”بكات تەنیا لە نێگایەكی ئۆدیبیانەی تەسكەوە نەبێت.
با- كڵۆڵی و كەمو كورتی و نوقسانی دەرونشیكاری لەوەی پەی بە وەبرهێنان و وەبەرخستنە كۆمەڵایەتییەكانی لیبیدۆ ببات,مەگەر تەنیا لە ڕێگەی بەكارخستنە خێزانییەوەكەیەوە نەبێت.
بەڵام ئەوەی بۆ دولوزو گواتاری گرنگ بوو,ئەو شتەبوو كە دەرونشیكاری هێ گرنگییەكی پێ نەدابو, وە پەراوێزی خستبوو,ئەویش وەڵامدانەوەی ئەم دوو پرسیارەە بوو: پێم بڵێ ماكینەكانی ئارەزوی تۆ چی؟ وە شێواز و رێگەی ورێنەوو ورتە ورتی تۆ چییە لە كایەو فەزای كۆمەڵایەتیدا؟
بەمشێوەیە هەردوو نوسەر ئیلهامیان لە دەرونشیكارییەوە وەرگرت بەڵام تەواو بە دژ و بە پێچەوانەوە,لە هەمانكاتدا ناویان نا “شیزۆشیكاری (سكیزۆ شیكاری Schizoanalyse)”.ئەمەش شیچواز و ڕێگەیەكە كە.پشت بە بوارو لایەنەكانی ئامادەیی و حوزوری باوك و دایك نابەستێت لە ورتەورتو وڕێنەكانی ئارەزودا,بەڵام گرنگی دەدات,یان خۆی چر دەكاتەوە لە سەر ئامادەیی و “لیرَەبونی” كۆمەڵگە.واتە بوارەكانی زەبروزەنگ و كلكەچپێكردن و دەسەلاتَ بەسەردا كردن و هەیمەنەو پەرازێخستن لەو شوێنەی “قسەو گوفتاری خەڵك) ڕەنگ دانەوەی ئەمانەن.
بەشی دووەم لە كتێبی ئەنتی-ئۆدیب,پیەوەندی بەو گەڕان و هەوڵەوە هەیو لەو شوێنە كۆۆمەڵێك هۆكارهەن كە بونەتە هۆی كەمهێنان و كڵۆڵی دەرونشیكاری,وەك ئەوەی پێشوتر باسمانكرد,ئەمەش لە لایەكە بە پەوەندكردن و دروستكردنی پەیوەندییەك بە كۆمەڵگەی سەرمایەدارییەوە,لە لای دووەمەوە بە كەمتوانایی و بێ توانایی دەرونشیكاری لە پەیبردنی بەو دیاردە دەرونیانەی كە ئەم جۆرە كەمەڵگەیە بەرهەمی هێناوە,خولقاندویەتی.بەمشێوەیە دولوز گواتاری لەو سۆنگەو ڕوانگەیەوەی كە كۆمەڵگەی سەرمایەداری ڕاستیەكی كوشندەو نالەبارو ئابڕوبەرە,حەقیقەتێك كە نامۆبون و داڕنین و لێسەندن و بەرهەمدێنێت لەو كۆمەڵگانەی لە سەر بنەمای قازانج و سودو بەرهەمهێنان بونیادنراون. واتە جیاكردنەوەی “ئابوری ئارەزو” و “ئابوری سیاسی ,لەو كاتەی سیستەمی سەرمایەداری ئارەزو وەك بوارێكی تایبەتی و كەسی دەبینێت (la prive ).وە بەرهەمهێنان لە بواری گشتیدا دەبینیت (public ).
بەڵگەش بۆ ئەمە سەرمایەداری وا پەیبردبوو بە ئارەزوو كە مەترسییە بۆ بەرهەمهێنان,تا وای لێكرد كە تەنیاو تەنیا لە كلینیكی پزیشكانی دەرونی و دەرونشیكارەكاندا باس بكرێت ,(لێرەدا ئەبێت ئەگامان لەوە بێت كە گوتاری سەرمایەداری چۆن لە ڕێگەی دەرونشیكاری و كلینیكەوە خۆی بەرهەمدێنێتەوە,بە تایبەت لە نۆرمالكردنەوە بە كۆمەڵایەتیكردنی تاكدا وە سیستەمبەندكردن و ڕاهێنانەوەی تاك لە گەڵ سیستەمدا ,ئەبوبەكر).بەڵام,دەرەوە,واتە كارگەكان و قوتابخانەو شەقامەكان,ئەمانە بوارو شوێنی كاركردنن نەك ئارەزو!وەك چۆن ئیدراكی ئەوەی كردبوو كە خاوەندارێت هێزی كاری كارگەرو كرێكار پێش هەر شتێك بە خاوەنداربونی ئارەزووەوە دەست پێدەكات, واتە بە دیلكردن و زیندانی كردنی ئارەزو لە چوارچێوەی خێزان و بەكار بردن و ئەو پرسانەی كار لە سەر جەستە دەكەن.
كەواتە ئەوەی بۆ سەرمایەداری گرنگە جیاوازەو ماكینەكانی ئارەزو بەرهەمهێنان )ئەوانەی كە دەكرێت لە رێگەیانەوە بگەیەنرێت بە (ئامیرو ماكینەكانی كۆنترۆڵ و ئیتیغلالكردن و بەكارهێنان و ئاراستەكردن, واتە دەستەكانت ئەو كاتەی تۆ كناس و پاككەرەوەیەكیت,هێزو توانا ئەقڵیەكانت لەو كاتەی تۆ ئەندازیارێكیت,توانای سەرنجڕاكیشان و ئیغراكردن ئەگەر تۆ سۆزانییەكیت,بەڵام ئەوەی كە لە تۆ دەمێنێتەوە بۆ بۆرژوایەك گرنگ نییەو نایەوێت گوێ لێ بگرێت.ئەوەی لە بارەی ئەم (مانەوەو پاشماوەوە قسە دەكات(گەمو یاری,عشق و خۆشەویستی,یۆتۆپیا,هونەر) تەنیا تێكدان و غەلغەلە دروستكردن و شپرزەكردنی سیستەمی سەرمایەداری وەبەرهێنن.
بەمشێوەیە ئەم سیستەمە هەوڵی پەراوێزخستن و بەرتەسككردنەوەوی دەدات,ئەنجام و دەرئەنجامی ئەم بەرتەسككردنەوەیەش خولقاندنی شیزۆفرینیاو لە دایكبونی (شێتییە), وە بەرهەمهێنانی سەرجەم ئەو شتانەی كە ناكرێت”پۆلێنیان بكەین, واتە پۆلێن ناكرێن و بۆهیمین…واتە دروستبونی كەسێك كە دەربازبوو خزە لە ناو سیستەم و ملكەچی سیستەم و ڕژێم نابێت,ئەوەی لە نێوان باڵەكانیدا ئارەزوییەكی پڕی هەڵگرتووە جێگەی مەترسی و هەڕەشەیە بۆ كۆمەڵگەی سەرمایەداری.كەسی شیزۆفرین,ئەو كەسە نییە كە دەرون شیكاری دەیخولقێنێت و دەیخاتە ناو بیمارستان و خەستەخانەوە بە مەبەستی چارەسەركردنی كە ئەم كەسە لە ڕێگەی ئەزمونێكی ژیانی پڕ شكستەوە داڕوخاوە,یان بە بیانوی ونكردن و نەمانی پەیوەندی ئەم كەسە بە دونیای واقع و نیشتەجێبون و گیرخواردنی لە دونیای خەیاڵ و وەهم دا,لە دویایەكدا كە هیچ هارمۆنی ویەكانگیرییوكی نەماوە لە نێوان مەیلو خواست و فكری.كەسی شیزۆفرین هونەرمەندە,بیرمەندو موفەكیرێكی شۆڕگێڕە كە لەناو جەستەو ڕۆحی كۆمەڵگەی سەرمایەداریدایەو لێی یاخی دەبێت ,جا بەناوی “ئارەزو ,خەون,یۆتۆپیا,گەمە گاڵتە,یان خۆشەویستیو عشق)ەوە بێت,یاخود بە ناوی مالملانێی چینایەتی.بەڵام لێرەدا,ئەو پرسەی كە هەردوو نوسەر لە سەری وەستاون ئەوەیە كە,سەرمایەداری “كاپیتالیزم” زۆرجار سەرناكەوێت لەوەی شیزۆفرین ماڵ بكات.بەڵام ئەمە چۆن دەبێت؟
هەردوو نوسەر وای دەبنین كە ئەوەی كە ڕودەدات ڕونادات ئەگەر درز و كەموكورتیەك نەبێت لە تیۆری ئارەزودا ” دەرونشیكاری” و تیۆری ماركسیزمدا).هەر بۆیە هەردوو نوسەر ڕەخنە لە دەرونشیكاری و ماركسیزم دەگرن,ئەمەش بە ڕەخنەگرتن لە بنەماو بنچینەكانیان نەك شتی لاوەكی, وە ڕەخنەگرتن لەوەی لە گەڵ تێكستەكەدا یان دژی بیردەكاتەوە,ڕەخنەیەكی ئەكادیمیانە نا,ئەو كاتەی تێكستەكە دەپار ێزێت ,پیۆرزی دكات,یان پیسی دەكات و لە پیرۆزی دەكات.
سودوی ئەم ڕەخنیەشئەوەیەكە,دەرونشیكاری كاری نییە جگە لە خزمەتكردن بە بەرژەوەندییەكانی بۆرژوازیەت لەو كاتەی” ئارەزو ” لە “هەڵون وبورزبونەوەو كوڵانێكی بەلێَزمەوە گەورەوە ” دەگۆڕێت بۆ “هەڵون و بەرزبونەوەی بچوك,لەسەر پێخەفی” دایك” دەنیشێتەوە و دڵۆپە دەكات, ئەو كاتەی ڕۆلێكی گرنگ دەدرێت بە (گرێی ئۆدیب) و فوی تێ دەكرێت,دەستپێشخەر دەبێت لە گەورەكردنی چاودێری “منی باڵاو” وا لە تاك دەكات ئارەزوی ملكەچپێكردن و سەرشۆڕكردن بكات,وە ئەوەی لە قوتابخانەو خێزان و زیندان و بەندیخانەكاندا ڕوو دەدات پیرۆز ڕادەگرێت, ئەمەش بۆ پەروەردەكرنی و “ماڵی”كردنێك كە خزمەت بەو خێزانانە دەكات زەبروزەنگ بەكاربێنن بەرانبەر ئافرەت و مناڵ و دەرمانخۆرو ئەوانەی مادەی بێهشكەر دەكێشرێت,لە گەڵ سەرخۆش و هۆمۆسێكسواڵەكاندا ,تا كەسی دەرونشكار وای لێ دێت شوێن پێی بۆرژوا هەڵگریت و بچەپێنێت بە گوێیدا “واز لە كۆمەڵگە بێنە كار بكات,هەرچی ئارەزوو ئیچمە خۆمانی پێوە سەرقاڵ دەكەین,ئێمە شوێنێكی بچوكی بۆ دیاری دەكەین لەسەر قەرەوێڵەیەك”.
بەمشێوەیە دەبێتە ئارامكەرەوەیكی ئاست بەرز كاری دەبێتەوە ئەوەی نەهێڵێت حەقیقەت لە دەرگای كلینیكەكەوە بچێتە دەرەوە,ئەمەش ڕۆڵبینینێكی قەشەو پیاوانی چاكسكازین.ئەمە سەبارەت بە دەرونشیكاری,بەڵام سەبارەت بە ماركسیزم,دولوز و گواتاری سەرنجی ئەوەیاندابوو,وە تێبینی ئەوەیانكردبوو كە,تیۆری شۆڕگێری گۆڕدراوە بۆ بیرۆكراتیەتێكی رشوخسار ناشیرین و بێزراو و دەموچاو بە یەكدا هاتوو,بە ئاستێك دەزگا پۆلیسییەكانی دەستیان خستبووە بینەقاقای ئەو كریكارانەی لە خزمەتی بۆرژوازیەتدا بون.
بەمشێوەیە وا دەردەكەوێت كە دوو شێوازی بەرەنگاربونەوەو بەرپەرچدانەوە مومكینن (لۆژیكی ئارەزو و لۆژیكی شۆرش),ئەمانەش بۆرژوازیەت وەریگرتبونەوەو لە مانا خاڵی كردبونەوە ,ئەمەش لە ڕێگەو بە هۆی وێكهاتنەوەو شوێنپێ هەڵگرتنیان,تا وای لێكرد جیاكردنەوەی ئابوری لیبیدۆیی و ئابوری بەرهەمهێناو نەستی لە كاركرن و ئیشكردن ئاسان بێت, تایبەتكردنیان بە شێوەیەك بۆ هەرشتێك تایبەتمەندی خۆی: بواری ئارەزو دەچیتە ناو بواری تایبەتەوە ,واتە بوری خێزان ,وە بوار و فەزای بەرهەمهێنان بواری گشتییە,واتە بواری كۆمەڵگەیە,بۆیە لێرەوە دولوزو گواتاری پرسیارێك دەكەن:ئایا ئەم سیستەمە حەتمی و ناچارییە لە سەر ئیسنان تا ئەبەد,قەدەرێكە بۆ ئینسان تا ئەبەدو هاو واتاو وێكهاتوە لە گەڵ هەلومەرجی كۆمەڵایەتی ئینساندا؟
یاخود ئەگەر یتێپەڕاندنی هەیە و دەكرێت دەستبگیرێت بە سەریدا؟ ئەوان بەمشێوەیە وەڵام دەدەنەوە: هەتا ئێستاش درز و كەرت و قڵیشێك بۆ ئومێد هەیە,ەكرێت ماركسیزمزیندو ژیا بێت تا ئەو شوێنەكە گرنگی بە بابەتی ئارەزو دەدات, وە دەرونشیكاریش دەتوانێت زیندو كارا بێت ئەگەر بتوانێت بكرێتەوە بە سەر ململانێی چینایەتیدا,چونكە كایەو بوارێكی تایبەت بونی نییە كە ئارەزوی تێدا مومارەسە بكرێت , وە كایەیەكی تر كۆمەڵایەتی ململانێی بەرژەوەندییەكانی تێدا مومارەسە بكرێت.بەڵكو پێویستمان بە شۆڕی مۆلیكیولێر یەكان هەیە( Revolutions moleculaires ),پشت بەستوو پشت ئەستور بە تواناكانی شیزۆ شیكارێك و خەبلاتگێرێكی شۆڕگێر و هەنەرمەند بە مەبەستی سەركەوتن بەسەر زنجیرو كۆت و پەیوەندەكاندا,تێكشكانی سەرمایەداری و ئیتیغلال و كۆنترۆڵكردنی چینایەتی, وە سەركەوتن بە سەر فشارەكانی “منی باڵادا” “شۆڕ دەست لە دەزگای سیاسی نادا,بەڵك چاو دەگێرَێتەوە بەسەر كۆی بزوێنەركانی كۆمەڵگەدا ئەگەرچی بچوك یان ورد بێتسەرچاوە:
مقالە ل :محمەد الشیخ-یاسر الگائری ,كتاب ” چد- اودیب” .فی كتاب جیل دولوز,سیاسات الرغبە,تحریر :د. احمد عبدالحلیم عگیە. الفكر المعاصر,سلسلە اوراق فلسفیە.ص 307 -314.
مقالە ل :محمەد الشیخ-یاسر الگائری ,كتاب ” چد- اودیب” .فی كتاب جیل دولوز,سیاسات الرغبە,تحریر :د. احمد عبدالحلیم عگیە. الفكر المعاصر,سلسلە اوراق فلسفیە.ص 307 -314.
بژیت کاکه به‌کر . ده‌سخۆش هاورێ