به‌ختیار عه‌لی‌و ئاراس فه‌تاح‌و کامیار سابیر له سه‌ر داعش ئه‌دوێن

هه‌ریه‌که له نووسه‌رو روناکبیران به‌ختیار عه‌لی‌و ئاراس فه‌تاح‌و کامیار سابیر له وڵامی چه‌ند پرسیارو به نوسینی خۆیان هه‌ڵوێستیان له سه‌ر بارودۆخی ئێستای عێراق‌و کاردانه‌وه‌ی هێزو لایه‌نه کوردیه‌کان‌و کۆمه‌‌ڵگه‌ی کوردی بووه به‌و بارودۆخه. له به‌ر گرنگیی باسه‌که ئێمه‌ش به باشمان زانی کۆکراوه‌یه‌ک له‌و هه‌ڵوێستانه دابنێین.

رۆشنبیر توانا ئه‌مین گفتوگۆیه‌کی کورتی هاوڕێیانه‌ی له‌رێگای فه‌یسبووکه‌وه‌ له‌گه‌ڵ رۆشنبیر به‌ختیار عه‌لی سازکردووه‌ له‌سه‌ر چوونی لاوان بۆ شه‌ڕ دژی  چه‌کدارانی ده‌وڵه‌تی ئیسلامی له‌ عێراق و شام ناسراو به‌ (داعش).

دەمەتەقێیەڪ لەگەڵ بــەخــتــیــــار عــلـی*

تــوانــا ئـەمـیــن: ئێستا ڪۆمەڵێ گەنجی ئێمە لە ناویاندا ھاوڕێی نزیڪی خۆم ھەیە، ڪە خوێندڪار و پیشەگەر و ڪاسب و بە گشتی خەڵڪی سڤیلن، خۆیان ئامادە ڪردووە -ڕەنگە ڪاتی خوێندنەوەی ئەم گفتۆگۆیە لەوێ بن- ڪە بچن بۆ بەرەڪانی پێشەوەی جەنگ لەگەڵ (داعش).. جارێڪ وەڪ ڕوناڪبیرێڪ و جارێڪ وەڪ ھەڵوێستی ئینسانیی خۆتان؛ ئەم بارە چۆن ھەڵدەسەنگێنن..؟ ئایا ئەو ڪوڕانە ھەڵە دەڪەن..؟! لە ئێستادا بەرگری ڪردن لە خاڪ و شەڕی ئەو بەربەریییە ترسناڪانە ھەڵەیە..؟!! ئەی بە دیوێڪی تردا؛ حەیف نییە دیسان گەنجی ئێمە بڪوژرێت لە پێناو بەردەوامیی و لە لوتکە مانەوەی دەسەڵاتی ئەو سەرکردانەدا؛ کە سیستمە سیاسیەکەیان وەڪ بیست و چوار ساڵی پێشوو؛ نوقمی نێو ناعەدالەتی ڪۆمەڵایەتیی و فەسادی ئابوریی و سوڵتانگەریی و خۆشگوزەرانی خۆیان و ڪوڕەڪانیانە..؟!! تۆ ئەم پارادۆڪسی چوون و نەچوونە چۆن لێڪدەدیتەوە..؟

 

بەختیار علی: توانا گیان… من پێم وایە لە بەرامبەر ئەمجۆرە گروپانەدا مرۆڤ ناتوانێت قسە لە سوود و قازانج بڪات. لێرەدا هەموو تاڪێڪ بۆ ڕزگارڪردنی ژیانی خۆی ئیشدەڪات. وەڪ چۆن لەسەردەمی نازییەتدا جوولەڪەیەڪ ئەوپەڕی بیتوانیایە ژیانی خۆی لە گرتن و دەستبەسەری لە ئاوشفیتز و هۆلۆڪۆست قوتاربڪات… چەمڪی بەرگری ‘مقاوەمەت’ لەم دۆخانەدا بەرگرییە لە ‘ژیانی ڕووت’… بە بڕوای من دووجۆر لە بەرگریڪردن هەیە، یەڪێڪیان بەرگری ئینسانە لە ئایدۆلۆژیایەڪ، لە جیهانبینییەڪ، ڪە بەرەو بەرگری دەبات لە ‘دین’ لە ‘شوناس’ لە ‘خاڪ’، لەگەڵ بەرگریڪردن لە ‘ژیانی ڕووت’، لە ‘خۆت’ دەمێڪ دەبیتە بوونەوەرێڪی زیندووی ڕووت و ژیانت دەڪەوێتە بەر مەترسییەڪی ڕاستەوخۆوەوە. تێزەڪەی من ئەوەیە ڪە فاشیزم بریتییە لە گەمارۆدانی ئەویدی تا ئەو ئاستەی نەتوانێت لە ژیانی رووتی خۆی زیاتر بەرگری لە هیچ بڪات. فاشیزم ڪورتڪردنەوەی ئینسانە بۆ ‘زیندەوەر’ێڪ… واتە بەلاوەنانێتی وەڪ ‘سوبێڪت’ و وەڪ ڪەسێڪی ‘مافدار’ و ڪورتڪردنەوەیەتی بۆ ‘زیندووییەڪ’، واتە مەخلوقێڪ هیچ ماف و نرخ و شوناسێڪی نییە بیپارێزێت. لە خۆرهەڵاتدا بە گشتی، مرۆڤ بۆ مرۆڤ وەڪ مرۆڤ نییە، بەڵڪو تەنیا زیندەورێڪە و هیچی دی. گەر سەیری فەیسوڪی عەرەبەڪان بڪەیت، بە هەزاران ڕستە دەخوێنیتەوە دەربارەی ئەوەی ‘ڪورد مرۆڤ نین’ ‘ڪورد ئاژەڵی ڪێوین’ ‘شیعە ئادەمیزاد نین’ ‘سوننە حەیواناتن’، گەر فەیسبوڪی ڪوردەڪانیش بگەڕێیت بەر هەزاران گوزارشت و ڕستەی لەوجۆرە دەڪەویت. بۆ ئەوەی ماشێنێڪی فاشیستیمان هەبێت، دەبێت مرۆڤێڪمان هەبێت ئەویدی وەڪ ‘ئاژەڵ’ تەماشابڪات.

 

لە خۆرهەڵات ئەو هێڵەی شوناسێڪ لە شوناسێڪ جیادەڪاتەوە، وەڪ ئەو هێڵەی لێهاتووە ڪە ‘مرۆڤ’ لە ‘ئاژەڵ’ جیادەڪاتەوە، واتە ئەو مێژووەی مرۆڤ هەیەتی بۆ خۆ جیاڪردنەوە لە ئاژەڵ، لێرەدا دووبارە زیندوودەبێتەوە، لە مێژوودا، لە پەیوەندی مرۆڤ بە مرۆڤدا دووبارەدەڪرێتەوە. ئەوی بەرامبەرمان ‘مرۆڤ’ نییە، بەڵڪو ‘زیندوییەڪە’ ‘گیاندارێڪە’ ڪە دەشێت هەر بەهانەیەڪی بچوڪ بەس بێت، ببێتە هۆی ڪوشتن و سوڪایەتی پێڪردنی. لەم ئاستەشدایە فەیلەسوفێڪی وەڪ ئاگامبن دەبێتە فەیلەسوفێڪی گرنگ بۆ ئێمە. ئەوەی لەم گۆڕەدا شوناسی هەیە ماشێنە فاشیستییەڪانن، واتە ئەو مەڪینە جەنگاوەرانەی ڪە بە ناوی نەتەوە و شوناس و مەزهەبەوە بەرامبەر یەڪ دەوەستن، ئیتر مرۆڤی ئاسایی تەنیا زیندەگییەڪی ڕووتە ڪە یان ئیشڪەری ماشێنەڪەیە یاخود خۆراڪی ماشێنەڪەیە. لێرەدا بۆ مرۆڤەڪان لۆژیڪی ‘مانەوەی ڕووت’ ئیشدەڪات.

 

مرۆڤ گەر هوشیار نەبێت و بە ناوی ماشێنەڪەوە بچێتە جەنگەوە، بە ناوی شیعە یان سوننە یان عەرەب یان تورڪمان یان ڪورد، دەبێتە بەشێڪ لەو ئامێرە فاشیستییە گەورانەی لێرەدا لە شەڕدان. بەڵام دەمێڪ ڪە تێگەیشت، دەزانێت بۆ ئەو وەڪ تاڪ تەنیا شتێڪ دەتوانێت شەڕی بۆ بڪات ‘ژیانی خۆیەتی’… ژیانێڪ ڪە بەدبەختانە، بۆتە قوربانی ئەو قاڵبە دینی یان نەتەوەییەی تێیدا لەدایڪبووە، ڪە بەردەوام دەیهاڕێت و وردیدەڪات و دەیگۆڕێ بۆ ڪەرەستەی جەنگ.

 

ژیانی رووت بەپێی ئاگامبن واتە بوونەوەری بێ ماف، لە خۆرهەڵاتیشدا، و بەو مۆراڵە فاشیستییەی سەدەیەڪە گەورەدەبێت، هەموو ئەوانی دی، هەموو ئەوانەی وەڪ من نین، مرۆڤی بێ مافن، یان لە ڕاستیدا مرۆڤ نین و ژیانی ڕووتن. ئەم جەنگە گەرچی بە چەڪی سەدەی بیست و یەڪ دەڪرێت، بەڵام جەنگێڪی دڕندانەی سەرەتاییە، ئەوەی تێیدا سەرڪەوت دەبێتە پادشای جەنگەڵ و ئەوەی شڪا دەبێت بە ئاژەڵ. لە دوا وێستگەی شەڕی نێوان ماشێنە فاشیستییەڪاندا، شەڕ لەوە دەردەچێت وەڪ شەڕی بیروڕا و ئایدۆلۆژیا بێت، بەڵڪو دەبێتە شەڕی هەندێڪ زیندەوەر ڪە تەنیا بۆ مانەوە دەجەنگن. لێرەدا مرۆڤ گەر نەزانێت ئەم جەنگە چ جۆرە جەنگێڪە، هەر هەڵوێستێڪ وەربگرێت لە نیگا و ڕوانگەی یەڪێڪ لە ماشێنەڪانەوە وەریدەگرێت، بە بڕوای من سیستمەڪە وا ئیشدەڪات ڪە هەمووان لە جەنگەوە بئاڵێن، فاشیزم بەجۆرێڪ لە جۆرەڪان هونەری ئاڵاندنی ئینسانە لە شەڕەوە، شەڕی سیاسی و نەتەوەیی و مەزهەبی.

 

نزیڪی پەنجا ساڵیشە مرۆڤی خۆرهەڵاتی بەردەوام لەم جەنگە گەورانەوە دەئاڵێنرێت و بەردەوام واعیزە ئایدۆلۆژییەڪان شەرعییەت بەم جەنگە ترسناڪ و بێهودانە دەبەخشن، جوانی دەڪەن، بەهانەی سیاسی و ناسیونالیستی و مەزهەبی بۆ دەدۆزنەوە و وا دەیڕازێننەوە، تا جەنگاوەرەڪان خۆیان بە پێی خۆیان و بەو پەڕی حەماسەوە بەشداربن. ڕەنگە مرۆڤ زۆرجار ناچار بێت ئەم جەنگە بڪات، ڪە وادەڵێم بیر لە گەنجێڪ دەڪەمەوە ڪە ئێستا لە بەغداد ناچارە چەڪ هەڵبگرێت تا نەهێڵێت وەڪ ئاژەڵ سەری ببڕن. جەنگاوەری ئیمان و جەنگاوەری ژیان دوو شتی جیاوازن، وە ڕەنگە تاڪە جیاوازییەڪی ڕاستەقینە و رادیڪال و قووڵیش بێت ڪە ئێستا بوونی هەبێت. مرۆڤ دەبێت هەمیشە لە خۆی بپرسێت چ جۆرە جەنگاوەرێڪە؟ مرۆڤ دەبێت بزانێت جەنگ بەس بۆئەوە دەڪات نەگاتە دۆخی ئاژەڵێڪی دۆڕاو و سەربڕدراو… بە بڕوای من دەبێت لە دەرەوەی هەر وەهمێڪی ئایدۆلۆژیی و نەتەوەیی و دینی ئەو شەڕە بڪات، لەدەرەوەی هەر مۆتیڤێڪ خزمەت بە ماشێنە فاشیستییەڪان بڪات.

بەوەشدا لە خۆرهەڵاتدا هێزی سیاسی جیاواز و مرۆڤدۆست بوونیان نییە، هێزێڪ شوناسی داخراوی نەبێت، ئامێرێڪی دینی یان مەزهەبی یان نەتەوەیی نەبێت، هەر بەو مانایەش جەنگاوەری ژیان هەمیشە جەنگاوەرێڪی تەنیایە… ڕەنگە ئەمجۆرانە لە جەنگاوەر ڪەم بن، بەڵام لەگەڵ ڪەمبوونیشیاندا تەنیا ئاماژەن بۆ ئەوەی ڪە ماشێنە فاشیستییەڪان ناتوانن سەرتاسەریی و بێ ڪەلێن بن، ناتوانن هەموومان بخۆن، هەموومان بڪەنە سوبێڪتی فاشیستی ڕامڪراو… .

هاوکات ئاراس فه‌تاح رووناکبیری تر به‌و شێوه‌یه باسی له ره‌وشی ئێستای عێراق کردووه‌و له په‌یجی خۆی له فه‌یسبوک نووسیویه‌تی: ‘دەوڵەت‌و کۆمەڵگای‌ عێراق دوو پێکھاتەی ناتەباو دژ بەیەکن‌و تائێستا کەرەسەیەکیان بۆ لێکتێگەشتن لەیەکتر نەدۆزیوەتەوە، ده‌شڵێت، شه‌ری‌ ئێستا بەشێکە لەو نەخشەبەندییەی کە ھەندێک لەوڵاتانی‌ ناوچه‌كه‌ بۆ دروستکردنی سیستەمێکی خۆرھەڵاتی ناوینی نوێ، کاری لەسەر دەکەن کە دەشێت کورد بکەوێتە ناو تەڵەکەیەوە.’

 له درێژه‌ی وتاره‌که‌ی ئاراس فه‌تاحدا هاتووه:  توندتوتیژیی بەبێ دوژمن ناژی. لەکوێدا توندوتیژیی ھەبێت، لەوێدا دوژمن بەرھەمدەھێنرێت. دەشێت کەم وڵات ھەبێت لەرۆژھەڵاتی ناوەڕاست بەتایبەت‌و لەجیھانی سێدا بەگشتی، وەکو دەوڵەتی عێراق توندوتیژیی تیادا بەرھەمھاتبێت.

هه‌روه‌ها ئه‌و رووناکبیره پێیوایه  لەدروستبونی دەوڵەتی عێراقەوە تاوەکو دەگات بەدامەزراندنی دەسەڵاتدارێتی بەعسیزم، توندوتیژیی بوە بەخەسڵەتی سەرەکی سیاسەتکردن. لەدوای روخاندنی دەوڵەتی بەعسیشەوە ئەم بۆماوە (وەرەسە) سیاسییە ھەر بەردەوامە. چەوسانەوەی نەتەوەیی‌و ئایینی‌و ئایینزایی لەلایەک‌و پەراوێزخستنی سیاسیی لەدەوڵەتی عێراقدا لەلایەکی ترەوە ھەمیشە ھۆکاری سەرەکی بون بۆ بەرھەمھێنانی دوژمن‌و لەوێشەوە شەرعییەتدان بەتوندوتیژیی.

  به باوه‌ڕی ئه‌و  رەھەندی مەترسیداری ئەم توندوتیژییە لەئێستادا تەنھا ھێرشە سەربازییەکانی گروپی داعش‌و ھەندێک لەھێزە چەکدارەکانی تری ناو پێکھاتی سوننەی عێراقیی نییە دژ بەزۆرینەی شیعە‌و دەسەڵات لەبەغدا، بەڵکو ھاتنە سەر خەتی پیاوانی دینیی‌و مەرجەعییەتە ئایینییەکانی ناو شیعە‌و سونەی عێراقیشە بۆناو ئەم جەنگە. بەشداری راستەوخۆی ئەم پیاوانەش لەبەخشینەوەی فەتوای دینییدا بەرجەستەدەبێت بۆ جەنگێک کە نەئەمسەری دیارە‌و نەئەوسەری. جەنگێکی تائیفی کە بەرەو ئەوە دەڕوات ببێت بەجەنگی ھەموو دژ بەھەموو.

 هه‌روه‌ها رایده‌گه‌یه‌نێت، قۆناغی دەوڵەتی توندوتیژ لەئێستادا گۆڕاوە بۆ قۆناغی توندوتیژیی دژ بەدەوڵەت. لەھەردوو حاڵەتەکەشدا یەک لۆژیک کاری کردوە‌و کاردەکات، ئەویش ئەوەیە کە دەوڵەت‌و کۆمەڵگا لەعێراقدا دوو پێکھاتەی ناتەبا‌و دژ بەیەکن‌و تاوەکو ئێستا کەرەسەیەکیان بۆ لێکتێگەشتن لەیەکتر نەدۆزیوەتەوە.  

ئه‌و رۆشنبیره‌ ئاماژه‌شده‌دات، ئەم شەڕە، شەڕی دووگروپە تائیفییە سەرەکییەکەی ناو کۆمەڵگای دوای بەعسیزمە؛ شەڕێک کە لەھەر قۆناغێکدا یەکێکیان لەدۆخی بەرگریدایە‌و ئەوی تریان لەدۆخی ھێرش، یەکێکیان دەسەڵاتی بەدەستە‌و ئەوی تریان لەدەرەوەی بازنەی دەسەڵاتدایە، یەکێکیان چەوساوە‌و ئەوی تریان چەوسێنەرە. ئەم ناکۆکییە دوژمنکارانەیە دەرئەنجامی سیاسەتی غەدری سیاسیی‌و ئابوری‌و کۆمەڵایەتییە لەناو پرۆسەی بنیاتنانی دەوڵەت‌و کۆمەڵگا لەعێراقدا. لەم شەڕەدا ھەرجارەی گروپێک ھەست بەغەدرو چەوساندنەوەی ئەتنی‌و تائیفیی‌و سیاسیی‌و کولتووری دەکات، چونکی بەشی لەدەسەڵاتدا نییە‌و لەپرۆسەی بنیاتنانەوەی سیاسی‌و کۆمەڵایەتی‌و ئابوریی عێراقدا پەراوێزخراوە.

سه‌باره‌ت به‌به‌شداربونی‌ كورد له‌و شه‌ڕ‌و توندوتیژیانه‌شدا ناوبراو ده‌ڵێت، گومانی تێدا نییە لەھەر گۆشەنیگایەوە تەماشای ئەم دۆخە بکەین، ناتوانین خۆمان لەم شەڕە بەدوربگرین‌و وەکو تەماشاکەرێک مامەڵەی لەگەڵدا بکەین، بەڵام دەتوانین نەبین بەبەشێک لەم شەڕە. ئەم شەڕە شەڕی ئێمە نییە‌و کورد نابێت ببێت بەبەشێک لەم دۆخە جەنگاوەرانەیە. ئەم جەنگە تائیفییە شەڕێکی دوژمنکارانەی نێوان ھەردوو گروپی تائیفیی سوننە‌و شیعەیە. راشیده‌گه‌یه‌نێت، ئەم شەڕە بەشێکە لەو نەخشەبەندییەی کە ھەندێک لەوڵاتە ناوچەییەکان بۆ دروستکردنی سیستەمێکی خۆرھەڵاتی ناوینی نوێ، کاری لەسەر دەکەن کە دەشێت کورد بکەوێتە ناو تەڵەکەیەوە. ئەکتەرە سەرەکییەکانی ئەم نەخشەسازییە‌و ئەندازیارە سەرەکییەکانی بۆ ھاوکێشەی دەسەڵات لەرۆژھەڵاتی ناوەڕاستدا بریتین لەتورکیا‌و ئێران‌و ھەندێک لەوڵاتانی کەنداو.

راشیده‌گه‌یه‌نێت، فرسەتی ئەوە ھەیە کە کورد لەئێستا بەدواوە بەسەر چەشن‌و فۆرمی پێکەوەژیانی خۆی لەناو پرۆژەی دوبارە دروستکردنەوەی دەوڵەتی عێراقدا بچێتەوە، چونکی قۆناغی پێش شکستی سەربازی سوپای دەوڵەتی عێراق لەموسڵ‌و ناوچەکانی تری سوننەدا، ئەم دەوڵەتە بەئاسانی ناھێنێتەوە سەر قۆناغی پێش شکستەکەی. واتە پرسی سەروەرێتی دەوڵەتی عێراق لەبەردەم ململانێ ئەتنیی‌و تائیفییەکاندا شکستی ھێنا. دوبارە قسەکردن لەزەرورەتی بونی دەوڵەتێکی مەرکەزیی یان رێگرتن لەمەترسیی دابەشبوونی عێراق، بەبەکارھێنانی توندوتیژیی‌و ھێزی سەربازیی چارەسەرناکرێت، بەڵکو بەپێداگرتن لەسەر ئەو راستییەی کە چیدی نەسوننە‌و نەشیعە دەتوانن بەم فۆرمەی رابردوو ئێستا لەگەڵ یەکدا بژین‌و نەکوردستانیش دەتوانێت تا ئەبەد لەناو پێکھاتەیەکی سیاسیدا بژی کە ئەگەری دروستبونەوەی کۆمەڵکوژیی بۆ سەر گەلەکەی تێدا واڵابێت‌و جیاوازیی‌و پلورالیزم‌و پێکەوەژیانی ئاشتییانەی نێوان نەتەوە‌و ئایینەکان قبوڵنەکات.

هه‌روه‌ها نووسیویه‌تی، ئه‌گەر کورد ستراتیژێکی تایبەت بەخۆی نەبێت، لەھەموو حاڵەتەکاندا زیانێکی گەورە دەکات. ھەڵەیەکی گەورەیە گەر کورد بکەوێتە ھەڵبژاردنی دوژمن‌و دۆست لەنێوان ئەم بەرە ناکۆک‌و دوژمنکارە ناوخۆییانە‌و بەرژەوەندییە دەرەکییە ناوچەیی‌و نێونەتەوەییەکانەوە. بۆیە پرسی سیاسیی کورد بریتی نییە لەوەی بەرەیەکی سیاسیی یان تائیفی یاخود ئیقلیمیی بەدۆست یان دوژمنی سیاسیی ھەڵبژێرێت‌و دژ بەلایەنێکی تر بەکاری بھێنێت. ئەم ئەگەرەش کاتێک ئامادەیە کە پارتی و یەکێتی دوو ئەجیندای جیاوازیان ھەبێت کە یەکێکیان بڕژێتە ناو پاراستنی بەرژەوەندی ئێرانەوە‌و ئەوی تریشیان ھی تورکیا. گەر کورد ھەڵەکانی رابردوی سیاسەتی بەرژەوەندیی حیزبایەتی دوبارەبکاتەوە، ئەوا حیزبەکان نەک تەنھا ئەزمونی دەسەڵاتدارێتییەکەیان دەکەوێتە مەترسییەوە، بەڵکو بونی خۆیان‌و میللەتەکەشیان دەخەنە بەر ئەگەری مەترسیدارەوە کە رەھەندەکانی نادیارن. **

 

کۆنترادیکتی سیاسەتی کوردیی***

دوو بۆچوونی جیاوازی سیاسیی، بەسەر حیزب و سیاسیی و رۆشنبیر و میدیای کوردیی و جڤاکی کوردییدا لە هەرێمی کوردستان دابەشبووە. بۆچوونێک پێیوایە کە شەڕی داعش و بەعس و حکومەتی عێراق، نەکرێ و تەنیا سنوورەکانی کوردستان بپارێزرێ. بۆچوونەکەی تریش پێیوایە کە لەباری دەستوریی و ئەخلاقییەوە، پێویستە شەڕێ تێڕۆر بکرێ و ناکرێ گرەو لەسەر نیەتپاکیی داعش و بەعسییەکان بکرێ. لایەنگرانی بۆچوونی یەکەم، پێویستە ئەوە بە وردیی لەبەرچاو بگرن، کە بەعسییەکان و تێرۆریستەکانی داعش، لەپەنای سنووەرەکانی کوردستانەوە، هەزاران شیعە، بەناوی رەوافزەوە وەک کارە کۆرپە سەردەبڕن، جینۆساید بە قەبارەی بچووک و مامناوەندیی دەکەن، ناکرێ مامەڵە لەگەڵ تێرۆریزمدا بەو خوێنساردییەوە بکرێ. ئەگەر ئەهلی سوننە و داعش و بەعسییەکان دڵیان بەم جێگەوڕێگە کاتییەی کورد، خۆش بێت، لەبەرامبەریشدا %٦٠ عێراق کە شیعەن، زۆرینەیان لەگەڵ ئەو رایەدان کە حیزبێکی کوردیی تێوەگلاوە لە پیلانگێڕییەکی ئیقلیمیی و لەگەڵ داعشدا هاوپەیمانن.

ئەم دوو بۆچوونە، بەشێکی پێوەندیی بە هاوپەیمانیی و بازرگانیی و جیۆگرافیای سیاسیی حیزبە کوردییەکانەوە هەیە کە بەسەر بەرەی ئێران و تورکیادا دابەشبوونە، بەڵام مەترسیی سەرەکیی بۆچوونی یەکەم ئەوەیە کە بەهۆی غوبن و دژایەتییکردنی شەخسی مالیکییەوە زۆرینەی رەهای شیعە بکرێ بە دوژمنی کورد و زۆرینەی رەهای سوننەش بکرێ بە دۆستی کورد( دیارە تەنیا لە عێراق و کوردستانی ئێستای عێراقدا). ئەمە بەشێوەیەکی ئۆتۆماتیکیی، کورد دەخاتە شەڕێکی تایەفییەوە. شیعە رق لە کورد هەڵدەگرێ.

هاوکات مەترسیی بۆچوونی دووەمیش ئەوەیە، داکۆکییکردن لە مالیکیی بەمەیسەکردنی پشتیوانیی ئێران و شیعە بۆ کورد بزانرێت. لەکاتێکدا مالیکیی کاتییە و پێویستیشە وەک سەرکردەیەکی شکستخواردوو مەلەفەکەی بپێچرێتەوە، لەبەرامبەریشدا جیهانی شیعە مەودایەکی زۆر بەرینترە و کورد دەتوانێ بە ڕاگرتنی باڵانس، قورساییی سیاسیی خۆی مکۆمتر بکاتەوە. هەموو ئەوانەی باسی یەکگرتوویی کورد دەکەن، قسە لەسەر وەهمێکی سیاسیی دەکەن کە بەئاشکرا لە پێناوی بەرژەوەندیی چەند حیزبێکدا وەلائی ئەم یەکگرتووییە بەسەر دوو بەرەی دڵدانەوەی داعش و سۆزڕاگرتنی مالیکییدا دابەشبووە. سیاسەتی کوردیی Kurdish Politics سەرتاپای کۆنترادیکتە، چونکە بۆ بەرژەوەندیی خێڵ و هۆز و عێڵ و بنەماڵە کار دەکات، نەک بۆ بەرژەوەندیی گشتیی و داهاتووی سیاسیی هەرێمی کوردستان.

…

*تێبینی: ئەمە تەنیا وەڪ دەمەتەقێیەڪی هاوڕێیانە، تایبەت بەم پەیجە ئەنجام دراوە

توانا؛ س: سپی میدیا

** په‌یجی فه‌یسبوک‌ی ئاراس فه‌تاح

***: په‌یجی فه‌یسبوکی کامیار سابیر