زاگرۆس پۆست
کورد قوربانی ئه‌نفاله، به‌ڵام کورد لهئاڵۆزی ئه‌نفال تێناگات. لێره‌دا 10 تیڕامانی خێرا ده‌خه‌یه‌نه به‌رچاو لهپێناو تێگه‌یشتنێكی شایسته به‌م تاوانه.1 ئه‌نفال وه‌ك ناوێک وه‌ك ته‌له‌‌یه‌ك دانراوه بۆ پۆشین و ڕه‌وایی به‌خشین به ئه‌نفال له سه‌ر بنه‌مای ئاین. په‌یوه‌ندی به‌عس به ئاینه‌وه په‌یوه‌ندیه‌کی ئامرازی بوو. په‌یوه‌ندی ئامرازی په‌یوه‌ندی نیه. بۆیه هه‌ر هه‌وڵدانێک بۆ به‌رپرسیارکردنی ئاین که‌وتنه ناو ئه‌و ته‌ڵه‌یه‌یه که به‌عس دایناوه. به‌ڵام به مانای ئه‌وه نیه که ئاین رۆڵی نیه به‌ڵکو رۆڵی ئامرازی هه‌یه. بۆ رۆڵی ئامرازی له رووی فه‌لسه‌فیه‌وه بنواڕه هایدگه‌ر. مه‌ترسی رۆڵی ئامرازی له‌وه‌دایه که زۆرجار جێگای بکه‌ری سه‌ره‌كی ده‌گرێته‌وه، که ئه‌مه‌ش مه‌به‌سته‌یه‌كه له به‌کارهێنایدا.
2 ئه‌نفال په‌یوه‌ست نیه به ده‌رئه‌نجامی شه‌ڕی نێوان عێراق و ئێران. مه‌به‌‌ستمان له‌مه ئه‌وه‌یه که به هۆی شه‌ڕی نێوان عێراق و ئێران و پێودانگه‌كانیه‌وه نه‌بوو که ئه‌نفال کرا. ئه‌مه دیسانه‌وه ته‌ڵه‌یه‌كی تره له باوه‌ڕکردن به پڕوپاگه‌نده‌ی به‌عس که گوایه کورد خیانه‌تیان له وڵاتیان کردوه بۆیه سزا دراون. له ڕاستیدا ئه‌م جۆره تێڕوانینه بۆ ئه‌نفال پاکانه‌كردنه بۆ به‌عس. به جۆرێک که ده‌ڵێت به‌عس تاوانبار نه‌بوو به‌ڵکو کورد خۆی به‌عسی ناچارکرد که ئه‌نفالی بکات. دیسانه‌وه شێوازێکی تر بۆ به‌هانه به‌خشین و رووپۆشینی بکه‌ری ڕاسته‌قینه.
3 هه‌میشه زیاتر له شێوازێک له یاده‌كردنه‌وه‌ی ئه‌نفال هه‌یه، یادکردنه‌وه‌ی کۆمه‌ڵگا و یادکردنه‌وه‌ی فه‌رمی. به‌ڵام کاتێک که په‌یوه‌ندی نێوان خه‌ڵك و ده‌سه‌ڵات خراپه ئهوا ئه‌نفال ده‌كرێته ئامرازێک، وه‌ك ئێستا ده‌یبینین، بۆ سزادانی ده‌سه‌ڵات. ئه‌م شێوازه له به‌رهه‌م هێنانی ئه‌نفال به‌كاربردنی ئه‌نفاله بۆ مه‌به‌ستی سیاسی کاتی. که ڕه‌نگه له داهاتوودا ده‌رکه‌وته‌ی خراپی هه‌بێت.
4 هه‌ڵه‌ی کورتکردنه‌وه‌ی ئه‌نفال ته‌نها له هه‌ڵمه‌ته سه‌ربازیه‌كانی ساڵی 1988دا. کاتێک ئه‌نفال ته‌نها له‌م ساڵه‌دا کورت ده‌كرێته‌وه ئهوا تێگه‌یشتنمان بۆ ئه‌نفال سنوردار ده‌بێت. ئه‌نفال هاوتای دوا چاره‌‌‌سه‌ری نازیه بۆ جوله‌كه. به‌م پێیه کاتێک ده‌ڵێین دوا چاره‌سه‌ر ئهوا مانای وایه ده‌سه‌ڵاتی عێراقی پێشتر زنجیره‌یه‌ك له ههوڵی هه‌بووه بۆ سه‌رکوتکردنی کورد به‌ڵام قڕکردن ده‌بێته دوا چاره‌سه‌ر. ئێمه ده‌بێت له ئه‌و خه‌سڵه‌ته کرۆکیه‌ی ده‌وڵه‌تی عێراق تێبگه‌ین که له ساته‌وه‌ختی دروستبوونیه‌وه ده‌وڵه‌تێکی قڕکه‌ر بووه. ههوڵی قڕکردنی ئاشوریه‌كان له سه‌ره‌تای دروستبوونی عێراقدا گه‌واهی ئه‌م ڕاستیه‌یه. زۆربه‌ی ده‌وڵه‌تان له پێناوی دروستبوونیاندا قڕکردنیان به‌كار بردوه، هه‌موو ده‌وڵه‌تێک سایبیریایه‌كی هه‌یه، سایبیریای عێراق نوگره سه‌لمانه. (ڕه‌نگه خوێندنه‌وه‌ی سۆلجنستین به سودبێت).
5 بچوککردنه‌وه‌ی ئه‌نفال له ووردیله رووداودا، بۆ نموونه له میانه‌ی هه‌ڵویست له جاش و ئه‌نفال. زۆرێک ده‌ڵێن ده‌بێت سه‌رۆک جاشه‌كان دادگایی بکرێن، به‌ڵێ ده‌بێت دادگایی بکرێن، به‌ڵام ده‌بێت وه‌ك هاریکاریکه‌رو ئاسانکه‌ر وخیانه‌تکار دادگایی بکرێن نه‌ك وه‌ك ئه‌نجامده‌ر. چونکه ئه‌مانه ئامرازی فه‌راهه‌مکردنی ده‌سه‌ڵاتی ناوه‌ندی بوون بۆ ئه‌نجامدانی ئه‌نفال. به‌م پێیه نابێت تاوانباری دووه‌می جێگه‌ی به‌رپرسی سه‌ره‌كی بگرێته‌وه. ده‌بێت ئاگامان له کورداندنی ئه‌نفال بێت. له هه‌مانکاتدا ده‌بێت ئه‌م خیانه‌ته به‌كاربێت بۆ داڕشتنی ئه‌خلاقی خیانه‌ت نه‌كردن له ناو کورددا، بۆیه نابێت وه‌ك تۆڵه‌یه‌ك ببینرێت.
6 هه‌رگیز ئه‌نفال یه‌ك هۆکاری نیه، یان ده‌رئه‌نجامی یه‌ك بیروباوه‌ڕ یان ئایده‌لۆژیا نیه. ئه‌نفال به‌رهه‌‌می پرۆسه‌ی دروستبوونی ده‌وڵه‌تی عێراقه، که مۆدێرنه تیایدا تاوانباری سه‌ره‌كیه، ئینجا ناسیونالیزمی عه‌ره‌بی له شێوازی به‌عسدا، ئینجا که‌‌لتوری دژه ئه‌ویتری عه‌ره‌ب، که ههتا ئه‌مرۆ درێژه‌ی هه‌یه. ئاماده‌یی هه‌موو ئه‌مانه پێکه‌وه یه‌كتر تۆکمه ده‌كه‌ن و زه‌مینه بۆ به‌رده‌وامی ڕ‌‌وایی یه‌كتر ده‌خولقێنن. له هه‌ناوی ئه‌مانه‌شدا عه‌شیره‌تگه‌ری و سونییزم.
7 ئه‌نفال ناکرێته ئامرازێک بۆ ئه‌وه‌ی دونیا ئێمه بناسێت. دونیا دونیایه‌كی بێ ئه‌خلاقه. ئه‌نفال بریتیه له ساته‌وه‌ختی لاوازی ئێمه. دونیا رقی له لاوازه. ئه‌نفال ته‌نها کاتێک ده‌بێته بنه‌مایه‌ك بۆ ناسینی ئێمه له دونیادا کاتێک که ئێمه بوونمان هه‌بێت، پێگه‌مان هه‌بێت له دونیادا، یان هێزه گه‌وره‌كانی دونیا پێویستیان به تراژیدیاکانی ئێمه بێت بۆ ئامانجی تایبه‌تی خۆیان. دونیا له رێگای ئه‌نفاله‌وه ئێمه ناناسێت. کاتێک ئێمه هه‌‌بین ئهوا ئه‌نفال ده‌بێته یه‌كێک له خه‌سڵه‌ته‌كانی ناسینی ئێمه. بۆیه نابێت چاوه‌ڕێی به‌زه‌یی و هه‌ڵوێستی ئه‌خلاقی له دونیا بکه‌ین. ده‌بێت له هه‌موو ئاستێکدا له سۆزه‌وه بگوێزینه‌وه بۆ عه‌قڵ. سۆز گه‌رموگوڕیه‌كی پوچه، عه‌قڵ ساردوسڕیه‌كی به‌رهه‌مداره.
8 ئه‌نفال ئاستی جیاوازی هه‌یه له قوربانی. قوربانی سه‌ره‌كی ئه‌وانه‌ن که سه‌رنقوم کران یان له گۆڕی به کۆمه‌ڵدا ژیانیان له ده‌ستدا، به‌ڵام هه‌موو کورد په‌یوه‌سته به ئه‌نفاله‌وه. ئێمه ههتا هه‌ست نه‌كه‌ین که هه‌موومان له به‌ر کوردبوونمانه رووبه‌رووی مه‌رگ بوینه‌ته‌وه ئهوا ناتوانین بنه‌مایه‌كی ئه‌خلاقی له سه‌ر جیونۆسایدی ئه‌نفال بهێنینه ئاراوه. ئه‌خلاقی ئه‌نفال پێویسته له کاتێکدا که یه‌كیتی و پارتی کۆمه‌ڵگایان له ئه‌خلاق داچۆڕی له پێناو زه‌مینه ڕه‌خساندن بۆ حکومی نادادپه‌روه‌ر و ههتا هه‌تایی. بۆیه هه‌ڵه‌یه له ئه‌نفال وه‌ها تێبگه‌ین که رووداوێکی رۆژانه نیه له ژیانی هه‌مووماندا. ئێمه ده‌بێت خۆمان بونیاد بنێین بۆئه‌وه‌ی له دونیادا دانمان پیادا بنێن. به‌ڵام ئه‌مڕۆ ئێمه خۆمان وێران ده‌که‌ین و چاوه‌ڕێین دونیا دانمان پیادابنێت.
9 ئه‌نفال ده‌بێت بگێردرێته‌وه، ده‌بێت به شێوازی جیاواز جیاواز بگێردرێته‌وه. ئه‌گه‌ر ئێمه بێ توانابێن له گێڕانه‌وه‌ی جیاواز، له ته‌كنیکی جیاواز ئهوا مه‌ترسی ئه‌وه هه‌یه که ئه‌نفال له میانه‌ی کاتدا کاریگه‌ری خۆی له ده‌ست بدات. چۆن فه‌نتازیان بهێنینه بواری گێڕانه‌وه‌ی ئه‌نفاله‌وه؟ گێڕانه‌وه‌ی هۆلۆکۆست ته‌نانه‌ت کۆمیدیایشی به‌كار بردوه.
10 له کاتێکدا ئه‌نفال ههوڵی قڕکردنی کورده، کورد تیایدا چالاکانه به‌شداربوو. ئه‌م ڕاستیه تاڵه رووبه‌رووی چه‌ندین تراژیدیامان ده‌كاته‌وه. یه‌كه‌میان ئه‌وه‌یه که شتێک نیه ناوی کوردبێت، هه‌موو کوردێک ئاماده‌یه کوردێکی تر بکوژێت ته‌نانه‌ت بۆ دوژمنی کوردیش. به‌ڵام کورد کوژی له لایه‌ن کوردهوه پاش ئه‌نفال نه‌ك کۆتایی نه‌هات به‌ڵکو درێژه‌ی هه‌یه. شه‌ڕی ناوخۆ قێزه‌وه‌نترین ده‌رکه‌وته‌یه‌تی. ههتا ئه‌مڕۆ کوردێکی زۆر هه‌ن که ئاماده‌ن کورد بکوژن بۆ حیزب و لایه‌نی کوردی و غه‌یره کوردی، که‌واته ئه‌نفال کۆتایی نه‌هێنا به خیانه‌تی کورد به‌رامبه‌ر کورد، به کورد کوژی له لایه‌ن کوردهوه.
