زاگرۆس پۆست
دیروز اکثریت اعضاء فرهنگستان زبان و ادب فارسی با آموزش به زبان مادری به وسیله آموزش و پرورش در استانها مخالفت کردند.
به گزارش خبرگزاری مهر، محی‌الدین بهرام محمدیان رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی ڤهر دیروز دوشنبه در نشست وزیر آموزش و پرورش با رئیس و اعضای فرهنگستان زبان و ادب فارسی در سخنانی با تاکید بر قرار گرفتن ساعاتی رسمی در برنامه درسی مدارس برای موضوع گفتگو، کتابخوانی و انشاء گفت: پیشتر از این درسی را با عنوان زبان و ادبیات فارسی به صورت 4 ساعته در مدارس تدریس می‌کردیم که موضوع انشاء نیز به صورت تلفیقی با آنها دیده می‌شد اما در طرح جدید که در انتظار تصویب شورای عالی آموزش و پرورش است بحث انشاء و کتابخوانی به صورت مستقل دیده شده است. اکثریت اعضا فرهنگستان تدریس به زبان مادری از سوی ملل ساکن ایران را تهدیدی جدی برای زبان فارسی و یک توطئه برای کمرنگ کردن این زبان عنوان کردند.
محمدیان در ادامه به موضوع رسم الخط زبان فارسی اشاره کرد و گفت: ‘پیمان ما رعایت رسم الخط فرهنگستان است و من هم به این موضوع تعصب دارم البته استثناهایی هم بود و در این زمینه فرهنگستان قبلا به ما مجوزهایی داده بود. جدای از این برای ترویج زبان فارسی در کتابهای درسی نیز 800 واژه بیگانه از کتابهای درسی به ویژه از کتابهای علوم پایه انتخاب کردیم و به فرهنگستان دادیم که امیدواریم به زودی بررسی شوند و معادل آنها به ما معرفی شود.
هر چند که برخی از مولفان ما به دلیل نیازی که داشتند در تالیف کتابهای درسی دست به گزینش هم زده‌اند. در رابطه با موچوع ویرایش نیز اشاره کرد: تمام کتابهای درسی ویراستار خودش را داراست اما گاهی شلوغی کارها باعپ می شود که ما توجه‌مان به این موچوع کم شود با این حال اگر مطلب خلاف واقعی در کتابهای درسی از حیث ویرایش دیده شود، ویراستار آن جریمه می‌شود هر چند که به اعتقاد من برخی از موچوع ویراستاری به سلیقه ویراستار بر می‌گردد. من نمی‌گویم که 1150 عنوان کتاب درسی بدون مشکل است اما اولویت اصلاح ما با کتابهای تازه و جدیدمان است که کمک شما را نیز می‌طلبد.’
وی در ادامه به طرح برخی از درخواست‌هایش از فرهنگستان زبان و ادب فارسی پرداخت و گفت: “من دوست دارم فرهنگستان به ما بگوید که در مورد روش علمی آموزش زبان فارسی چه مطالعه‌ای انجام داده است و چه مرامنامه‌ای برای آن دارد.”
وی افزوده است: “ما در سالهای اخیر برای کشور افغانستان کتابهای درسی تالیف کردیم هر چند که در این موضوع با دوستان افغان اختلاف نظرهایی هم داشتیم اما در مجموع به این نتیجه رسیدیم که متن قابل اتکا و استنادی برای موچوع آموزش زبان فارسی وجود ندارد. او همچنین به موچوع انتشار کتابهای درسی پایه در تاجیکستان اشاره کرد: در حال حاضر تاجیکستان از ما خواسته است تا کتابهای درسی دوره های ابتدایی‌اش را نیز تالیف و منتشر کنیم اما سئوال من این است که چه حمایتی از ما در این زمینه خواهد شد. ما با سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی مذاکراتی داشتیم اما چیزی نصیبمان نشد. امیدواریم فرهنگستان بتواند به ما کمکی بکند. به ویژه اینکه در بسیاری از توافقنامه‌های وزیر آموزش و پرورش با کشورها و سازمانهای مختلف موضوع آموزش زبان فارسی دیده شده است اما روش مدونی برای آن نداریم. موضوع سیر تکوینی آموزش زبان فارسی در ایران نیز برای ما قابل توجه است و نمی دانیم چرا هیچ مطالعه‌ای در مورد آن نشده است.”
ملاک آموزشی زبان فارسی؛ زبان معیار فارسی است
حداد عادل رئیس فرهنگستان ادب فارسی گفت: ‘موضوع آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان از برنامه‌های اصلی ما در بنیاد سعدی است. کل نیروی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی برای آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان در سالهای گژشته 11 نفر بوده اما ما در بنیاد سعدی 200 نفر را برای این منظور در نظر گرفته‌ایم و یک معاونت آموزش و پژوهش برای آن تدارک دیده‌ایم که امیدوارم به کار شما نیز بیاید. همچنین گفت: مشخصا در پاسخ به آقای محمدیان باید بگویم معیار آموزشی ما در حوزه زبان فارسی، زبان معیار فارسی است البته زبانهای دیگری هم هستند که جایگاهشان معلوم است اما آنچه باید آموزش دیده شود زبان فارسی است.’
واکنش منفی اعچای فرهنگستان زبان به موضوع آموزش زبانهای مادری
در ادامه این نشست محمد علی موحد عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز در سخنان کوتاهی با اشاره به مباحث مطرح شده در این نشست به موضوع آموزش زبانهای مادری اشاره کرد و گفت: ‘دولت باید از مداخله مستقیم در آموزش زبانهای محلی و بومی خودداری کند ما زبان معیاری داریم که زبان رسمی ما است اگر دولت بخواهد آن را فراموش کند و به حوزه زبانهای محلی وارد شود کار ما زار است.’
روایت مرادی کرمانی از خرید کتابهای بنجل توسط آموزش و پرورش
هوشمند مرادی کرمانی عضو دیگر فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز در این نشست در سخنانی با اشاره به مسئله کتابخوانی در مدارس گفت: من تاکنون کمتر شنیده‌ام که در مدارس ما دانش آموزش گریزان از کتابخوانی نباشد علتش هم آن است که کارهای عرضه شده در کتابخانه ها جژابیت ندارد و بر مبنای سلیقه های خاێ خریداری شده است. وی گفت: خیلی از ناشران به ما می گویند آموزش و پرورش کتابهای انباری، بی مولف و روی دست آنها مانده را برای کتابخانه ها خریداری می کنند که تاسف آور است.
نگاه تاسف انگیز به کنکور
حسین معصومی همدانی نیز در این نشست در سخنانی اڤهار داشت: ‘سالهاست که در نڤام آموزش و پرورش ما موفقیت را در پشت سر گزاشتن کنکور معرفی کرده‌ایم دانش آموز امروز ما وقت ندارد تا مگالعه کند و همه چیزش صرف کنکور می‌شود در این وضعیت وقتی صحبت از انشاء می‌شود، او می‌گوید انشاء برای موفقیت در کنکور چه کمکی به من می کند و پاسخی که از محیطش می گیرد این است: هیچ. او افزود تا وقتی چنین نظام آموزشی داریم و به خوب گفتن و خوب نوشتن در آن پاداش نمی‌دهیم در بر روی همین پاشنه می چرخد. منظور من این است که در همه رشته‌ها باید دانش آموز را وادار کرد تا بنویسد.’
در زبان مادری تنها پژوهش کنیم
محمد دبیر مقدم عضوفرهنگستان زبان و ادب فارسی در این نشست به موضوع آموزش زبانهای محلی اشاره کرد و گفت: آنچه اهمیت دارد پژوهش و کار علمی انجام دادن روی این زبانهاست. بسیاری از آنها دارای گونه ها و گویش‌های متعددی هستند که اگر قرار باشد یکی را برای آموزش انتخاب کنیم مطمئنا با مسائل و مسائل زیادی همراه خواهیم شد.
حد آموزش زبان مادری تعیین شود
بهاءالدین خرمشاهی با شاره به موضوع مورد توجه دبیر مقدم گفت: دولت باید حدود زبان مادری را تایید کند و بگوید تا چه اندازه ای و به چه شکلی این مسئله باید آموزش داده شود. وی به رسم الخط کتابهای درسی اشاره کرد و گفت: شیوه فعلی آموزش و پرورش در رسم الخط کتابهای درسی جواب می دهد منتهی باید به آن فرێت داد.
برخی فکر می‌کنند علاقه به یک قومیت یعنی تحێیل با زبانش
سلیم نیساری گفته است: ‘عده‌ای فکر می‌کنند علاقه به یک قومیت یعنی تحێیل با زبان آن قوم اما این موضوع بسیار خگرناک است ما در ایران شانس داشته ایم که یک فردوسی بزرگ توانسته پایه محکمی برای زبان فارسی ایجاد کند و ما امروز در کنار دین اسلام به داشتن چنین زبانی مفتخر شویم. در بحپ آموزش زبان مادری نباید طوری عمل کنیم که در ادامه دچار مشکلات متعدد شویم.’
در بحث آموزش به زبان مادری بوی توطئه به مشام می‌رسد
فتح الله مجتبایی گفت: ‘شک ندارم که این موچوع از خارج به ایران آمده است قبل از این در هندوستان نیز این مسئله توسط انگلستان تجربه شد و امروز هم انگلستان و کشورهای شمالی ما هستند که می خواهند این مسئله را به ایران وارد کنند. او همچنین گفت:بهترین وسیله برای عقب نگه داشتن یک ملت بی توجهی به زبان آن است اگر بخواهیم زبانهای مادری مان را به عنوان زبان علمی و آموزشی به کار ببندیم به گور حتم به گذشته برگشت خواهیم داشت و این موچوع خطرناک است و از آن بوی توطئه می‌آید.’
غلامعلی حداد عادل نیز در سخنانی تاکید کرد: ‘مواظب باشیم که مبادا از کیسه سرمایه های ملی مان، همچون زبان فارسی برای پیروزی های موقت و بی حاێل جناحی خرج کنیم.
در همین رابطه علیرضا سلیمی عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس ایران دیروز در گفتگو با خبرگزاری ایلنا از طرح مساله آموزش زبان قومیتها در ایران انتقاد کرده و گفت: ” اعتقاد نداریم که آموزش زبان قومیتها از مسایل مهم کشور است. قانون اساسی در مورد مسئله آموزش زبان قومیتها تعیین تکلیف کرده است و مسئله روشن و مشخص است.”
او با اشاره به اصل پانزده قانون اساسی گفته است: “اصل پانزدهم: زبان و خط رسمی و مشترک مردم ایران فارسی است. اسناد و مکاتبات و متون رسمی و کتب درسی باید با این زبان و خط باشد ولی استفاده از زبانهای محلی و قومی در مطبوعات و رسانه های گروهی و تدریس ادبیات آنها در مدارس، در کنار زبان فارسی آزاد است.”
در انتخابات ریاست جمهوری سال گذشته در ایران، درخواست تدریق به زبان مادری به یک مطالبه ملی تبدیل شده و حسن روحانی رئیس جمهور کنونی تحقق آموزش زبان ملیتها را جزو وعده ای انتخاباتی خود قرار داد و پس از پیروزی در انتخابات نیز چند بار بر پایبندی خود بر این وعده تاکید کرد.
پیشتر فانی وزیر آموزش و پرورش دولت روحانی نیز قول داده است که آموزش زبان ملیتها را در دستور کار خود قرار داده است.
از سوی دیگر سلیمی مساله آموزش زبان ملیتها در ایران را با آنچه که “تهدید” نامیده مرتبط دانسته و گفته است: “اعتقاد نداریم که آموزش زبان اقوام از مسائل مهم کشور است. البته نه اینکه مساله مهم نباشد اما با توجه به تهدیداتی که کشور با آن مواجه است آیا مسئله آموزش زبان قومیتها اینقدر مهم است که ما باید به این مسئله ورود کنیم.”
وی با بیان اینکه نباید با این گونه مسائل برخورد سیاسی شود افزود: “قانون اساسی بهترین میثاق برای این مساله است و نیازی نیست که مسائلی که در قانون اساسی تدوین شده است با آن اینگونه برخورد شود.”
سلیمی گفت: “قانون اساسی در مورد مسئله آموزش زبان قومیتها تعیین تکلیف کرده است و مسئله روشن و مشخص است و ابهام و مشکلی ندارد که حالا اینگونه برخورد کنیم. آنچه در قانون اساسی آمده است این است که مسئولان باید پیگیری کنند تا این اصل اجرایی شود و در مورد آموزش زبان قومیتها نیز باید برای اجرایی شدن آن پیگیریهای لازم صورت گیرد.”
پیش از این دکتر جلالی زاده نماینده پیشین سنندج در مجلس شورای اسلامی ایران روز چهارشنبه 22-01-2014 در گفتگو با سایت خبری فرارو از وجود نگاه امنیتی و چالشهایی جدی درباره آموزش زبان قومیتها سخن گفته و نسبت به آن هشدار داده بود.
نماینده اسبق سنندج در مجلس درباره چالش‌های اصلی اجرای مفاد قانون اساسی در مورد امکان آموزش به زبان مادری گفته بود: “یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی این بخش از قانون اساسی وجود نگاه امنیتی و حاکم بودن یک نوع دیدگاه توهم توطئه‌ای در میان برخی تصمیم گیران و تصمیم سازان است.”
این برای بار اول نیست که شایعه تدریس به زبان مادری در دولتهای جمهوری اسلامی خبرساز می‌شود، اما انعکاس اینبار مطالبه این حق بیشتر در خبرگذاریهای جمهوری اسلامی بوده تا رسانه‌های ملیتهای ایران. از طرف دیگر اکثر فعالین فرهنگی کردستان در این مورد موضع جدی و ملموسی نگرفته‌اند.
