پێنج شه‌ممه‌ 3 تشرینی یه‌كه‌م 2024

ژنوساید ملت ارمنی / رشاد مصطفی سلطانی

ارمنی ها ملتی پراکنده‌ و در کشورهای :روسیه‌، ترکیه‌، ایران ، عراق و سوریه‌ زندگی می کنند . در طول تاریخ و در جوار ملت کرد ،همزیستی مسالمت آمیز داشته‌ و این همسایگی در مواردی به‌ پیوندهای زناشوئی و بیولوژیک هم ختم شده‌ است . ملتی شریف و آزاده‌ و اکثرا بدون دلایل قانع کننده‌ ی تاریخی، مورد هجوم و نفرت و کشار بیرحمانه‌ قرار گرفته‌اند .

در سال 1828 میلادی بر اساس معاهده‌ی ترکمانچای بخشی از مردم ارمنی به‌ روسیه‌ واگذار گردیده‌ است . قسمت اعظم مردم ارمنی نصیب دولت عثمانی گردید . علیرغم کشتار، تقسیم و اشغال کردستان اما کردار ودرد مشترکش با ملت ارمنی در سطح رضایت بخشی نبوده‌است .

سلطان عبدالحمید ، به‌ شیوه‌ای مزورانه‌ به‌ خوانین کردستان وعده‌هائی داد و آنها را بر علیه‌ ارمنیان تحریک کرد ه‌ و در ارگانی بنام ” سپاهیان حمیدیه‌” سازمان داده‌ و حقیقتأ نمیتوان کردارهای ناشایست سوران حمیدیه‌ را ارج گذاشت . همین کردار های ناپسند اکراد قسمت شمالی کردستان در حق ارمنی ها، ستاتوس آنها را در نزد افکار عمومی پائین آورده‌است .

دولت عثمانی به‌ بهانه‌ اینکه‌ ارمنی ها مسیحی بوده‌ و در جنگ باروسیه‌ از سپاهیان روسیه‌ طرفداری کرده‌ ، آنها را ژنوساید نمود ه‌و درسال 1915 باکمک دولت آلمان بیشتر از یک میلیون و نیم ارمنی را کشتار کردند . در شهرهای استانبول،طرابوزان،ارزروم،مرعش ،وان ،دیاربکر ،سیواس و انکارا کشتار ارمنی ها سطح وحشتناکی داشت . بطور رسمی از طرف دولت عثمانی برای سر بریدن ارمنی ها ” قصاب ” های حرفه‌ای استخدام شده‌ بودند . ترس و وحشت ، ارمنی ها را ناچار کرده‌ بود ، که‌ بظاهر مسلمان شوند .

روزنامه‌ی کردستان سال 1898 در قاهره‌ چاپ می شد نوسته‌ و به‌ ملت کرد هشدار داده‌است که‌ از سپاه‌ حمیدیه‌ بیرون ایند و به‌ هیچ وجه‌ در کشتار ارمنی ها شرکت نکنند .درمواردی که‌ ارمنی ها تحت تعقیب و کشتار قرار می گرفتند از طرف خوانین و فئودال های و کشاورزان کرد ، حمایت می شدند .

میجر ماسون تاریخ دان واهل بریتانیا گفته‌است : کرد ها مسئول جنایت و کشتار ارمنی ها نیستند ،و بخش بزرگی از ارمنی ها در کردستان زندگی توام با حرمت و احترام داشتند .

گرد لیڤسکی اندیشمند روسی می گوید: روابط انسانی و بشردوستانه‌ بین دو ملت کرد و ارمنی درسطح بالائی بوده‌ و در هنگام کشتارها ، هر خانواده‌ ارمنی یک خانوده‌ی کرد رابعنوان پناگاه‌ مورد نظر داشته‌ و اکراد نیز با تمام وجود از آنها پشتیبانی می کردند .

کردهای درسیم نهایت شهامت و فدکاری را نسبت به‌ ارمنی ها نشان دادند .ژاندارم های ترک ، اگر خانواده‌ای کرد ، یک خانواده‌ ارمنی را پناه‌ می داد ، همگی را قتل عام می کردند .قبل از جنگ اول جهانی کردها به‌ کلیسا و ارمنی ها به‌ مسجد رفت و آمد داشتند . دولت عثمانی باشعارهای نابخردانه‌ی مذهبی ، ارمنی ها راکافر و ،جنگ و مبارزه‌ با ارمنی را وظیفه‌ مسلمانان می دانست . دولت اتاتورک حتی به‌ سربازان ترک دستور داده‌ بود ، برای بدنامی ملت کرد ، لباس کردی بپوشند و در کشتار ارمنی ها شرکت کنند .

جنبش ارمنی هاو کردها ، با کوته‌ بینی رهبرانشان لطمات فراوانی دید و هرگز این دوملت ستمدیده‌ نتوانستند بخاطر درد مشترکشان ،برنامه‌ی مشترکی را قبول کرده‌و در برابر فاشیزم اتاتورک از کرامت خودشان دفاع کرده‌و دو دولت ارمنستان و کردستان را تشکیل دهند.

بابەتی هاوپۆل

قفس، یادداشت چهارم: پیش‌بند “به یاد سپیده فرهان”

مژگان کاوسی تا کنون دو بار بازداشت شده‌ام و هر دو بار در خانه‌ی خودم؛ …

وەڵامێک بنووسە

پۆستی ئەلیکترۆنییەکەت بڵاوناکرێتەوە. خانە پێویستەکان دەستنیشانکراون بە *

ئەم ماڵپەڕە لە ئەکیسمێت بۆ کەمکردنەوەی هەرزە واڵە و سپام سوود دەگڕێ. فێربە چۆن زانیاری بۆچونەکانت ڕێکدەخرێت.