زاگرۆس پۆست
گزارشی از زندان قرچک (ورامین)
ساختمان زندان قرچک پیش‌تر مرغداری بوده و پس از آن، تا اردیبهشت‌ماه سال 1390، این مکان تبدیل به کمپ ترک اعتیاد شده است. از اردیبهشت سال 1390 انتقال زنان زندان رجایی‌شهر و اوین به قرچک شروع شد. در مجموع این زندان شامل 10 سالن نگهداری زندانیان است.
این زندان به دو بخش تبدیل شده است؛ بخش اول اندرزگاه است که زیر نظر خود سازمان زندان‌ها اداره می‌شود و بخش دوم قسمت مشاوره است.
قسمت اندرزگاه شامل 4 سالن است که بدترین سالن‌های زندان قرچک به شمار می‌رود.
سالن یک: سالن مجرمان مربوط به مواد مخدر با حبس‌های طویل‌المدت و سنگین که حکمشان از 15 سال به بالا می‌باشد در آن‌جا نگهداری می‌شوند.
سالن دو: سالن مجرمان مربوط به مواد مخدر با حبس‌های کوتاه‌مدت و سبک است. زندانیان آن زیر 15 سال حکم دارند. محبوسین این سالن، به تازگی بازداشت و هنوز محکوم نشده‌اند و حکمی ندارند. این گروه از زندانیان در سالن دو بلاتکلیف هستند.
سالن سه: سالن ویژه محکومین با جرایم قتل، سرقت، خانه‌های فساد، رابطه نامشروع، جعل و کلاهبرداری است. زندانیان این سالن همگی محکوم شده و حکم دارند.
سالن چهار: به اصطلاح به سالن بلاتکلیف‌ها مشهور است. آن دسته از زندانیانی که حکم ندارند و بلاتکلیف هستند، به جز زندانیان مربوط به جرایم مواد مخدر در این سالن نگهداری می‌شوند. سالن چهار بدترین سالن زندان است و سالن ویژه ورودی‌های جدید است. 90 درصد زندانیانی که به این سالن وارد می‌شوند، اعتیاد دارند. تعداد زندانیان این سالن نزدیک به 260 تا 270 نفر است، ولی تعداد تخت‌های موجود در این سالن 90 تخت است. بیش‌تر زندانیان این سالن کف‌خواب هستند.
در سالن یک تا چهار، برای سیگار کشیدن، خودزنی و خلاف‌های زندان ممانعتی وجود ندارد و زندانیان اجازه انجام این کارها را دارند.
از سالن چهار به بعد، سالن مشاوره است که با یک درب چوبی از هم جدا می‌شوند.
سالن‌های مشاوره جزو سازمان‌های زندان‌ها است، اما سالن زیر نظر «محمد قالیباف» اداره می‌شود.
سالن پنج، سالن زندانیان بلاتکلیف است اما تفاوت زیادی با سالن چهار دارد؛ از لحاظ بهداشت و تمیزی بسیار بهتر و از لحاظ گروه‌بندی زندانیان نیز با محبوسین سالن چهار بسیار متفاوت است. زندانیان این سالن نباید کارهای خلاف زندان داشته باشند، اجازه خودزنی ندارند، نباید سیگار بکشند. در نهایت زندانی در این سالن باید از فیلترهایی رد بشود تا بتواند وارد قسمت مشاوره بشود.
سالن شش و هفت، سالن محکومین قطعی است؛ زندانیانی که حکم‌های سبک دارند و مختلط هستند.
سالن هشت، بند مادران است که 30 مادر زندانی در آن نگهداری می‌شود. 10 نفر از زندانیان این سالن هم‌اکنون باردار هستند. 20 کودک دو یا سه روزه تا سه ساله در این بند زندگی می‌کنند. به بچه‌های کوچک نیز هفته‌ی یک تا دو بار شیربرنج می‌دهند و روزهای پنج‌شنبه به مادر و کودک نفری یک عدد شیرینی دانمارکی داده می‌شود.
سالن هشت با یک درب آهنی جدا می‌شود.
دو سالن دیگر نیز در این زندان به نام مشاوره اصلی وجود دارد.
سالن یک، مربوط به زندانیانی است که محکوم به اعدام هستند و حکم اجرا دارند. بیش‌تر آنها به اتهام قتل زندانی و در دادگاه به قصاص محکوم شده‌اند و شامل 63 نفر هستند. مسوولان زندان اگر بخواهند کسی را اذیت و یا از سایر زندانیان جدا کنند، یا به هدف اینکه زندانی با کسی حرف نزند و یا به صورت مداوم تحت نظر باشد، شخص را به این سالن انتقال می‌دهند.
هر دو سالن یک هواخوری دارد. رابطه زندانیان اندرزگاه و سالن مشاوره اصلا خوب نیست.
سالن یک و دو، سه و چهار، پنج و شش، یک هواخوری دارد. سالن هفت تنها سالنی است که خودش یک هواخوری مجزا دارد.
سالن هشت نیز به دلیل وجود بچه‌ها، مقداری مرتب‌تر از بقیه هواخوری‌ها دیگر است.
کف تمام سالن‌ها با موکت پوشیده شده و رنگ موکت‌ها بیش‌تر روح و روان را عذاب می‌دهد.
در هر سالن 14 اتاق وجود دارد. اتاق‌ها را با تخت‌ها از هم جدا می‌کنند.
در هر اتاق 12 نفر می‌توانند باشند، شامل چهار تخت سه طبقه‌ای است، طوری که فضایی برای نشستن و غذا خوردن وجود ندارد.
در این زندان آب لوله‌کشی وجود ندارد و با تانکر آب وارد می‌شود. آب را با کلر درصد بالا، تصفیه می‌کنند که وقتی لباس با این آب شسته می‌شود رنگ لباس کاملاً از بین می‌رود.
آب شیرین وجود ندارد، اصولا در هر دو سالن یک دستگاه آب سردکن وجود دارد، که در حقیقت محتوای مخزن آن، همان آب شور هست؛ ولی چون خیلی خنک می‌شود کم‌تر مزه شوری و تلخی آن احساس می‌شود.
90 درصد زندانیان توان مالی برای خریدن آب معدنی را ندارند و از همان آب شور زندان برای شرب استفاده می‌کنند.
آب گرم جهت استحمام در بیش‌تر مواقع وجود ندارد و باید زندانی با آب سرد سر و بدنش را شستشو دهد.
برای حمام رفتن، باید تعداد زندانیان به حد نصاب برسد و گرم کردن آب بستگی به پرسنل شیفت دارد.
سالن یک تا هشت در مجموع هشت حمام دارد.
سالن مشاوره با اینکه تعدادشان کم است و در مجموع 70 نفر هستند، اما چهار حمام دارد.
تمام سالن‌ها در مجموع 12 سرویس بهداشتی دارند. سرویس‌ها از لحاظ نظافتی بسیار کثیف و غیربهداشتی هستند و در آنها به هیچ عنوان نظافت رعایت نمی‌شود.
وضعیت تغذیه، برنامه غذایی و ساعت تقسیم غذا
شنبه: ماکارونی با سویا
یک‌شنبه: عدس پلو
دوشنبه: قیمه با لپه و سیب‌زمینی
سه‌شنبه: استانبولی (معروف به غذای شاهانه) که همیشه به اندازه کافی نیست و زندانی سیر نمی‌شود.
چهارشنبه: استانبولی
پنج‌شنبه: قرمه سبزی (بدترین غذای هفته)
جمعه: قیمه (عدس پلو)
در برخی اوقات پیش آمده که سه ماه، هر روز، عدس پلو وعده‌های غذایی زندانیان بوده است. مسوولان هر بار اعلام می‌کنند به دلیل نبود بوجه، فقط عدس پلو داده می‌شود.
شب‌ها: سیب‌زمینی و تخم‌مرغ، عدس (گاهی پیش آمده در داخل آن سوسک دیده شده است)، پوره سیب‌زمینی، لوبیا و آش رشته (حبوبات، نپخته و خام است)
لبنیات در زندان اصلا وجود ندارد.
صبح‌ها ساعت شش صبح از آشپزخانه بزرگ آب جوش می‌آورند.
ظهرها ساعت 12:30 تا 14:30، نهار پخش می‌شود.
زمان پخش غذا شب‌ها از ساعت 16:30 شروع می‌شود و تا ساعت 17:30 تمام می‌شود.
ساعت 17:00 تا 18:00 مجدداً آب جوش می‌آوردند.
ساعت 22:00 خاموشی شب اعلام می‌شود البته با چراغ روشن!
زندانی در زندان مجبور است غذاهای زندان را بخورد، چون فروشگاه چیزی برای خوردن ندارد و تنها تن‌ماهی برای فروش دارد. گاهی پیش آمده است که تاریخ مصرف این تن ماهی‌ها، گذشته و باعث مسمومیت شده است.
چاقو، قیچی و لیوان شیشه‌ی جزو موارد خلاف و ممنوع زندان محسوب می‌شود. اما در کمال ناباوری همه این وسایل‌های ممنوع در زندان یافت می‌شود. در ورود به زندان باید قاشق و لیوان پلاستیکی از فروشگاه زندان تهیه شود، ولی با شرایط بهداشتی زندان عملاً استفاده از قاشق و لیوان پلاستیکی سخت است و برای زندانی چاره‌ای نیز وجود ندارد.
چاقو و قیچی با قیمت 200 تا 300 هزار تومان در داخل زندان خرید و فروش می‌شود.
آوردن و تحویل لباس از طریق خانواده، به شخص زندانی ممنوع می‌باشد.
در این زندان انواع مواد مخدر به وفور یافت می‌شود، مخصوصاً سالن یک تا چهار که در آن مواد مخدر بیش‌تر به فروش می‌رسد.
در زندان بیش‌تر زندانیان شیشه مصرف می‌کنند و پس از مصرف بی‌خوابی دارند، عصبی می‌شوند و گاهی درگیری فیزیکی بین زندانیان پیش می‌آید. نگهبان‌ها نسبت به وقوع دعوا، درگیری و مسایل اخلاقی در میان زندانیان بی‌تفاوت هستند و در آن دخالت نمی‌کنند.
لوازم آرایش در داخل زندان ممنوع می‌باشد ولی به وفور می‌توان لوازم آرایش را بین زندانیان پیدا کرد.
زندانی در بدو ورود به زندان، به شدت مورد بازرسی بدنی قرار می‌گیرد و به مدت چهار شب قرنطینه می‌شود.
ملاقات حضوری به برخی از زندانیان داده می‌شود که پس از آن، مجدداً مورد بازرسی بدنی قرار می‌گیرند.
بیش‌تر زندانیان ارتباطشان را با دنیای بیرون قطع شده و تمام دنیایشان در همان قسمت تخت خوابشان خلاصه شده است.
بیماری‌های ایدز و هپاتیت در داخل زندان بیداد می‌کند.
بدترین سالن، سالن چهار است که سالن ویژه ورودی‌ها است و سالن یک مشاوره که سالن اجرایی‌هاست.
زندانی‌هایی که در سالن یک مشاوره، در انتظار اجرای حکم هستند؛ قرص مصرف می‌کنند و بیش‌تر طول روز را در خواب بوده و در ساعتی هم که بیدارند، بی‌حال هستند. این سالن به سالن مرده‌ها مشهور است. قرص‌هایی که زندانیان مصرف می‌کنند، از جمله داروهایی است که به سگ‌ها داده می‌شود.
بهداری زندان هیچ‌گونه رسیدگی به وضعیت زندانی نمی‌کند. زمانی که یک زندانی دچار مشکل می‌شود، باید ثبت‌نام کند تا نوبتش برسد و دکتر وی را ویزیت کند.
دکتر دندان‌پزشک سه ماه یک بار و دکتر چشم‌پزشک شش ماه یک بار به زندان مراجعه می‌کنند. هزینه درمان با زندانی بیمار است و زندانی باید با ثمین کارت خود، مبلغ ویزیت و درمانش را پرداخت کند.
همه سالن‌ها تلویزیون دارند، ال‌سی‌دی 21 اینج در آنها نصب شده است اما به دلیل اینکه سالن بسیار شلوغ و پر سر و صداست، صدای این دستگاه‌ها قابل شنیدن نیست.
زندان قرچک زمستان‌هایی سرد و تابستان‌هایی گرم و سوزان دارد.
زمان تماس تلفنی با خانواده‌ها، 5 یا 10 دقیقه است.
آرایشگاه زندان قرچک، «گیسو» نام دارد. این آرایشگاه در واقع اتاقی 6 متری با دیوارهای کرم‌رنگ، دو صندلی معمولی و دو آینه قدی است. زندانیان تنها در برابر این آینه‌ها است که می‌توانند به صورت تمام‌قد خود را ببینند.
در آرایشگاه زندان قرچک اجازه اصلاح صورت، ابرو، کوتاهی مو و رنگ کردن (البته رنگ روشن اجازه ندارند) انجام می‌شود.
دستمزد برای کوتاه کردن مو، از 20 تا 100 هزار تومان است. نرخ پیرایش بستگی به مدل و اندازه‌ی مو دارد.
