بە وتەی كارناسێكی كۆمەڵایەتی، قەیرانی دەروونی و خەمۆكی لە نێوان لاوان و ژنان، كە زۆر جار بەو بۆنەوە دەست دەدەنە خۆكوژی، پارێزگای “سنە” زۆرترین رێژەی هەیە و لە ئاستی ئێراندا، قەیران لێدراوترین پارێزگا ناسێندراوە.
“مەسعود مستەفایی” كۆمەڵناس و چالاكی مافی مرۆڤ لە شاری “سنە”، باس لەوە دەكات، كە زۆترین قەیرانە كۆمەڵایەتیەكانی ئێران بەتایبەت خۆكوژی، لە پارێگاكانی “سنە، ئیلام و خوزستان”دایە.
قەیرانە كۆمەڵایەتیەكان بریتین لە: بێكاریی، بێ هیوایی بە ژیان، توشیاربوون بە مادەهۆشبەرەكان، تەڵاق، چوونەسەرەوەی تەمەنی هاوسەرگیری و…
ئەو كۆمەڵناسە، سەبارەت بە هۆكاری سەرهەڵدانی قەیرانی لەو چەشنە، دەڵێ: لە ناوچە دواكەوتووەكانی ئێران، گەرچی لاوان لەگەڵ بەرزبوونەوەی ئاستی زانیاریی و تێگەیشتن، زەرفیەتیان زۆرتر بووە، بەڵام توانای خۆنواندنیان نیە.
بە وتەی “مستەفایی” قەیرانە دەروونیەكان و خەمۆكی هەندێ جار ئەگەری ئەوەی هەیە، ببێتە هۆی سەرهەڵدانی خەسار و دیاردە دزێوە كۆمەڵایەتیەكان.
شایانی باسە، پارێزگاكانی رۆژئاوای ئێران و بەتایبەت پارێزگا كوردنشینەكان، لە ریزی ئەو ناوچەگەلەن، كە بە هۆیكاری جیاجیا بەرەوڕووی خەساری بەرینی كۆمەڵایەتی دەبنەوە و پێویستیان بە پەروەردەی زۆرتر لە بواری زانیاری و تێگەیشتندا هەیە، بەڵام لایەنە پەیوەندیدارە حكومەتیەكان زۆر بە كەمەرخەمیەوە لەو بابەتە دەڕوانن و هیچ ئاوڕێكی لێ نادەنەوە.