زاگرۆس پۆست
ژمارەیك لە ژنانی چالاكی رۆژهەڵاتی كوردستان، لە وەڵام بە نامەكەی “مەلا كامەران” لە باشووری كوردستانەوە بۆ ساڵح موسلیم هاوسەرۆكی پەیەدە، سەبارەت بە پەسەندكرانی یاسای تایبەت بە مافەكانی ژنان لە رۆژ‌وئاوای كوردستان بڵاو كراوەتەوە.
ئەو نامەیە كە لە وەڵام بە نامەكەی مەلا كامەران نووسراوە، بە شێوەی ئاوەڵاو لە دژكردەوە بە هەڵوێستی توندی ئەو مەلایە نووسراوە كە یاساكانی كانتۆنەكانی رۆژئاوای كوردستان لەگەڵ كردەوەكانی داعش هەڵدەسەنگێنێت.
دەقی نامەكە بەم چەشنەیە:
نامە كراوەكەتانمان بۆ بەرێز سالح موسلیم‌مان لە سایتەكاندا خوێندەوە و وەك ژنانی ڕۆژهەلات و بەشێك لە كوردستان بە ئەركی سەرشانی خۆمان دەزانین وڵامی ئیوە و كەسانێك كە وەك ئێوە بیردەكەنەوە بدەینەوە، چونكە ئەگەرچی نامەكەی جەنابت ڕووی لە هەڤال سالح موسلیم‌ە بەڵام پێوەندی بە ژن و مافی ژنی كورد ولاتەكەمانەوە هەیە.
سەرەتا نووسیوتە “یەكەم مامۆستایەكی ئاینی بووی كە دژایەتی خۆت بۆ هەڵوێستی گروپه ئیسلامیەكان و به تایبەتیش بەرەی نەسرە دەربڕی، هەروەها یەكەم مامۆستایەكی ئاینی بووی كه دژایەتی خۆت دەربڕی كە هەر كوردێك له شەڕی دژی كوردستانی ڕۆژئاوا بكوژرێت پێی ناوترێت شەهید و ستەمكاره”. پێویستە بۆ ئەو واقع‌بینییە و نەتەوەیی‌بوونە دەست‌خۆشیت لێ بكەین. هەر بۆیە چاوەروانین كە زۆر واقعبینانە سەیری پرسەكانی تریش بكەن.
ئێمە ۳۵ سالە لە ئێران ئەزموونی “داعشی شیعە”مان هەیە كە دەسەڵاتی بە دەستەوە گرتوە و ئەوەی داعش دەیكا بە خەلكی ئێران و بە تایبەت بە ژن و بە نەتەوەكانی ئێرانی و كوردی كرد. ئەو كات ئینتەرنێت و سۆشیال‌میدیا نەبوو تا وەك ئیمرۆ ڕوالەتی ڕەشی جەنایەتی مەزهەبی خێرا نیشانی دونیا بدرێ.
لە ڕوانگەی ئێمە ژنانەوە ئایین شتێكە تایبەت بە تاكەكان، بەڵام ئەزموونی ئێران و جیهان نیشانی داوە هەر كات ئایین تێكەڵاوی سیاسەت و هەوڵ بۆ گرتنی دەسەڵاتی سیاسی بووە، هەم سیاسەتی تێك داوە و هەم ژیانی تاك شێواوە و هەم رواڵەتی ئایین ڕووشاوە. نمونەی بەرچاومان حكوومەتی ئێرانە كە وەك شێرپەنجەیەك كەوتۆتە ڕۆژهەڵاتی ناوەراست و تێرۆریزمی پەرە پێداوە و باوی كردوە. ئایا پێت وا نیە حكوومەتی مەلایانی شیعە كە خۆیان بە “وەلی ئەمر”ی موسڵمانانی جیهان دەزانن، هۆكارێكە بۆ شكل گرتنی داعش بۆ دامەزراندنی هەمان دەسەڵاتی سیاسی سۆننە؟
بۆ ئاگاداریت، ئامارەكانی ناوخودی كۆماری ئیسلامی ئێران باسی بێزار بوونی خەڵك لە ئایین دەكات و ئەوەی كە سەرەڕای ئیسلامی بوونی حكوومەت و یاسا لە ئێران، ئیستا نزیكەی نەود لە سەدی خەڵك نوێژ ناكەن و گرینگی بە تەكلیفە مەزهەبییەكان نادەن! سەروەت و سامان لە شاه و شازادەكانەوە گوێزراوە بۆ مەلا و ئاغازادەكانیان و سفرەی خەڵك لە چاو كاتی پاشایەتیدا خالی‌تر بوو و ڕادەی هەژاری ڕووی لە بەرزی كرد. هەژاری لەو ڕادەیە كە دایك ناچار بووە لەشی بفرۆشێ بۆ ئەوە منداڵەكەی قاشێك شووتی لە ناو زبڵی دراوسێ نەخوات؟
ئەوە ئاكامی بە كردەوەی تێكەڵاویی ئایین و سیاسەتە، تكایە دنیایەكی خەیاڵیمان بۆ نەقش مەكەن كە گوایا ئەوانە هیچی ڕاستەقینە نین و ئەوەی ئیوە باسی دەكەن ڕاستەقینەیە. ئەمە ئەزموونی واقعی و بەرچاوی كۆمەڵایەتی و سیاسییە و حاشا هەڵناگرێت.
جەنابت هەرەشە لە هەڤال سالح موسلیم دەكەی و دەلێن: “دەركردن و پەروایز خستنی ئاین له ژیانی خەڵكی لە بواری كۆمەڵایەتی ئابووری و سیاسی… جگە لەوەی هاوسۆزی و هاو خەمی موسڵمانان و زانایانی ئاینی میللەتەكەی خۆت لە دەست دەدەیت، هیچ بەرهەمێكی باشیشی نابێت و سەرئەنجام دەبێتە هۆی بەهێزبوونی بزوتنەوە ئیسلامیەكان و ئینتمایی ئاینی.”
ئێمە پێمان وایە باشتر دەبێ چاوێك لە بەستێنەكانی بەدیهاتنی داعش و داعشی ئێرانی بكەی و سەرنجێكی بیروڕای گشتی بدەن. زۆر كەس موسڵمانن بەڵام لە خۆیان دەپرسن ئایا بە ڕاستی ئیسلام ئەوەیە كە داعش و مەلای ئێران دەیڵێن و دەیكەن؟ دڵنیا بە وڵامی ئەو پرسیارە لە بەرژەوەندی زانایانی ئایینیدا نیە. ئێمە پێمان وایە ئەم شەڕە خوێناویە سەرەتایەكە كە ئەگەرچی ئایین لە ناو نابات بەڵام دەیگێرێتەوە بۆ ئەو شوێنەی كە دەبوو ببێت و بە حورمەتەوە دانیشێ، واتە ناو دڵی ئەو تاكانەی كە هەڵیدەبژێرن نە پانتای سیاسی.
هەروەها جەنابت نووسیوتە: “ئیسلام پێویستی خەڵكە نەك پێویستی بە خەڵك بێت.” دەبێ ئەوە بزاندرێت كە ئەگەر ئیسلام بێتە ناو پانتای سیاسی بە دڵنیایەوە ئیسلام و ئەوانەی ئیسلامیان بۆ مەبەستی دەسەڵاتداری بەكار هێناوە پێویستیان بە خەڵك دەبێ. هەروەك ئیستا كۆماری ئیسلامی ئێران لە كاتی هەر هەلبژاردنێك هەزاران فێل دەكات تا خەلك بێنە پای سندووقی دەنگدان و دەنگی بۆ بدەن!
ئێوە ڕاست دەكەن كە ئایدیۆلۆژیای پ.ك.ك بێ ڕەخنە نیە، هەروا كە ئایدیۆلۆژیای ئایینی یان ئەوانی‌تر بێ ڕەخنە نین. منەتی ڕزگار كردنی ژنان لە زیندە بەچاڵێتی دەورانی جاهیلیەتی عەڕەب و دڵخۆش كردنیان بە نیوەی پێاو بوون، لەوانەیە ۱٤٠٠ سال لەمەوبەر ژنانی ڕازی كردبێ بەڵام ژنانی خوێندەوار و ئاگا و بە توانای ئیمرۆ مەحالە ئەوەتان لێ قبوول بكەن. بە خۆشییەوە ڕادەی خوێندەواری و ئاگایی ژنان لە هەر چوار پارچەی كوردستاندا ڕوو لە بەرز بوونێكی بەرچاوە. بۆ ئاگاداریت سەدان و هەزاران ژنە كوردی خوێندەوار و بە توانای كورد هەن كە لە ئیوە بەڕێزانی مامۆستای ئایینی زیاتر ئەگەر نەبن بە دڵنیاییەوە كەمتر نین. ژنی ئیمرۆ كە شان بە شانی پیاو ئابووری مالیش لە ئەستۆ دەگرێ، چۆن هەڵاواردنی وا قبوول دەكەن كە میراتی ژن نیوەی میراتی پیاو بێ، چونكە بە رەگەز ژنە؟ ژنان چۆن قبوول دەكەن لە بڕی پارەیەك بە ناوی مارەیی و شیربەها بفرۆشرێن لە كاتێكدا ژن مرۆڤە و كۆیلە نیە؟ هەرچەند ئیسلام كۆیلەتی قەدەخە نەكرد بەڵام ئایا ئێوە مامۆستایانی ئایینی ئاگاتان لەوە هەیە كە كۆیلەتی باوی نەماوە؟ ئایا ئێوە بێزار نین لە پیاوانی داعش كە ژنی كوردی دیل وەك كۆیلە دەفرۆشن و دەیانهەوێ كۆیلایەتی زیندوو كەنەوە؟
ئایا باشتر نیە كە ماموستایانی ئایینی لە جیاتی پێداگرتن لەسەر بە نزم زانینی ژنان، چاوێك بەو یاسا و ڕێسایانەدا بخشێنیتەوە و ئایدیۆلۆژی ئیسلام ئاپدەێت بكەن تا لەگەل جیهانی هاوچەرخدا بگونجێ؟
مەلا كامەرانی بەرێز، هەڕەشە لە هەڤاڵ ساڵح موسلیم و هاوسەرۆكەكانی تر مەكەن چونكە ئەگەر بگاتە ئەو ڕادەی كە مامۆستایانی ئایینی نەتەوەیی، پشت لە نەتەوەكەیان بكەن، ئەوە ئێمە ژنانی كوردین كە وەك خوشكانی كوبانی بەرگری لە وڵات و مافمان دەكەین.
ئیمزاكان:
دوكتۆر رۆئیا تلوعی، مامۆستای زانكۆ، ئەمریكا
شەهلا دەباغی، ماجستێر لە علوم ئینسانی و ئەدەب بە ڕوانگەی فێمینیستی، سوێد
دكتۆر رووناك فەرهەنگ، Specialist general medicin، سوێد
پینا هەورامانی، PhD candidat in International Human rights Law
سارا پێلتۆنێن، مامۆستای زمانی كوردی
چەمەن حەداد، چالاكی مافی ژنان
رۆزا حسێن پەناهی، چالاكی مەدەنی
كوێستان هۆمەیلی، bachelor of information technology, nursing and freelance interpreter
گولالە سەمیعی، ئەندامی شۆرای شاری ستاڤانگێر، نۆروێژ
تووبا ئەلیاسی، خاوەنی بروانامەی زانستە سیاسییەكان، نۆروێژ
پەخشان عەزیزی، لیسانسی یاریدەری كۆمەلایەتی، چالاكی ژنان
كەنیرە هەورامی، نێرس، ئۆستۆرالیا
سەحەر دیناروەند، لیسانسی كامپیوتێر، مەنەیجری فرۆشگە، بریتانیا
سووسون محەممەدخانی غیاسوەند، هەوالنێر، فەرانسە
تووران زەندی، چالاكی مافی ژنان
مینا لبادی ماجیستری بابەتی مندال و مێرمندال, چالاكی ژنان، سوێد
مەهران ئەعزەمی، لیسانسی مودیرییەتی بازرگانی، پسپۆری بەرنامە رێژی مالی و بانكداری، مۆدیر، كانادا
ئەسمەر میعماری، System developers، Computer Engineering، سوێد
سارا شەرارە شەمامی master student- health and social Informatics
شیلا محەمەدیان، بایۆلۆژیست، ئەمریكا
هایا هەورامی ماجیستری زانستی كۆمەلایەتی
لەیلا محەمەدی، راوێژكاری ئیدارەی كار، سوێد
ئەفسانەی بەهەشتیزادە، ماجیستەری رۆژنامەوانی
مەهین شوكروللا پوور، ماجیستری هونەر، چالاكی مافی ژنان، فەرانسە
فەریدە قوبادی، نێرس، چالاكی مافی ژنان، نۆروێژ
شلێر باپیری، رۆژنامەنووس و چالاكی مافی مرۆڤ
شكۆفە قوبادی، ماجیستر لە زانستی دەروونناسی كۆمەلایەتی، سوێد
ئاتینا ئەحمەدی، لیسانسی وەرزش
گەزیزە باپیری، چالاكی مەدەنی
دكتۆر سۆما فیعلەگەری، پزیشكی ددان، چالاكی مافی ژنان
ناهید موكری، چالاكی مافی ژنان
