پان ئێرانیزم‌و ئێرانچێتی/ ئه‌بوبه‌کر جاف

ئێمە ئەلف‌و بێی ئەم حەقیقەتە لە نیتشەوە فێربوین:هەموو ئەم گوتارانە، ئەگەرچی فۆرم‌و ئەدگارێكی فكریشی هەبێت، یان هەر دەركە‌وتەیەكی تر ئەوا بێ نیەت‌و بێ ستراتیژ نییە. ستراتیژی خۆبەرهەمهێنان‌و خۆبەرهەمهێنانەوە، بەرهەمێنانی دەسەڵات‌و هەیمەنە، نیتشە ئەو سەرەتایترین شتەی فێركردین که حەقیقەت لە نێویاندا حەقیقەتێكی مەعریفی‌و زانستیش خاڵی نییە لە نیەت‌و ستراتیژیەتی بەرهەمهێنانی دەسەڵات‌و هەیمەنە.

 پان ئێرانیزم، ئێران زەدەگی، ئێرانگەرایی، ئێرانچێتی‌و بە دەیان‌و دەیان فۆرمی ئاشكراو هێزی شاراوە لە ناو ماندایە، ئێران تەنیا ەسنورێكی جوگرافی نییە! پێش ئەمە دیگاو ڕوئیایەكە بۆ پەیوەندی ئینسان بە ئینسانەوە، بە تایبەت لە ڕۆژهەلاتی ناوەڕاست‌و ڕۆژهەلاتی نزیك.

 ئێمە، ئێمەی كورد زیاد، زیاتر لە هەر ناسیۆن‌و نەتەوەیكی تر لە ناو پرۆسەی ئێرانچێتیدا تەناهی بوین. ئەمەش بە حوكمی زۆر شت. بەڵام كوردێك زۆر بە ئاسانی دەتوانێت لە عەرەب‌و توركێك خۆی جیابكاتەوە، بەڵام بەرانبەر ئێرانییەك بڕێكی زۆر سەختە، چونكە تێكئاڵانێك لە نەوعێكی تر هەیە. كەم نین ئەو مەخولوقە كوردانەی ئەسڵمان دەبەنەوە سەر ئێرانی گەورە!

 ئەگەر ئەمە ڕاستییەكی مەعریفی (مێژویی-جوگرافیشی) تێدا بێت، هەمیشەو هەمیشە لە ڕێگەی ئەم گوتارە (بە زانستكراوەوە) هێزێك،  چەندین هێز لە قوڵایدا كار ئەكەن بۆ بەرهەمهێنان‌و بەرهەمهێنانەوەی ئێرانزەدەگی. با ئێمە تەنیا بە تەوژم‌و تەیارە مەزهەبییەكانەوە نەوەستین، چەپگەرایی‌و ماركسیزم،  بە فۆرمی كۆن‌و نوێوە، بە ڕادیكاڵی‌و شۆڕگێڕییەوە، بە میانڕەو پەڕگیریانەوە، هەمیشە پردی گواستنەوەی (ئێرانزەیەدەیی) بووە، حزبی كۆمۆنیستی كرێكاری عێراق‌و حیكمەتگەرایی “مەنسوری حیكمەت”و دەروێشەكانی هەمان كاریان بە ئەنجامدەگەیاند “ئێرانچێتی‌و ئێرانگەرایی” یان “پان ئێرانیزم”.

  دەركەوتەكانی پان ئێرانیزم، شێوازی جۆراوجۆر، ئاشكراو شاراوەی هەیە. ئێستا شەپۆلەكان فۆرمی دەركەوتنی تریان هەیە. (پانئێرانیزم‌و ئێرانچێتییەك لە ڕێگەی عرفانێكی نییەت خراپەوە، لە ڕێگەی علمی كەلامێكی بارگاوی بە پان ئێرانیزمەوە، لە ڕێگەی موفەكیرێكی وەك “عەلی شەریعەتییەوە”! لە ڕێگەی چەپێكی ڕادیكاڵی كۆدێتایی‌و ئینقلابی‌و شۆڕشگێری بە‌ناوی هیگڵخوازی، ماركسیزمی نوێ، ماركسیزمی لاكانی، بە ناوی دەرونشیكارییەوە.

  تەنانەت با ئێمە وردبینەوە لەو وەرگێرانانەی كە ڕۆژهەڵاتییەكان لە باشوردا بۆمانیان وەرگێرَاوە، سەدان موفرەدەو وشەی لایەندای تێدایە. دەسەڵاتی باشور زۆر لەوە كاڵفامترە خەم‌و خەمی بە تەنگەوەهاتنی “كوردبونی”هەبێت! تەنانەت كوردانی ڕۆژهەڵات، لە شوێن‌و جێگەی كاركردنیاندا، لە دەیان شوێندا كاریان تەحقیقكردن‌و ئەداكردنی سلوك‌و ستراتیژیەتێكی سلوكی ئێراگەرایی‌و ئێرانزەدەییە!

 تەماشا بكەین چی دەبینین؟ هابیتوسی وەڕگێرەڕو هاوڵاتیەكان، وەڕگێرەكانی (دەقە فارسییەكان) لە هەڵبژاردن‌و ئیختیاركردنی دەقێكدا، لە دەیان شوێندا ئێرانزەدەیی‌و ئێرانگەرایی بەرهەمدێنێتەوە.
 ئێمە ئەلف‌و بێی ئەم حەقیقەتە لە نیتشەوە فێربوین: هەموو ئەم گوتارانە، ئەگەرچی فۆر‌م‌و ئەدگارێكی فكریشی هەبێت، یان هەر دەركەتەیەكی تر، ئەوا بێ نیەت‌و بێ ستراتیژ نییە. ستراتیژی خۆ بەرهەمهێنان‌و خۆبەرهەمهێنانەوە. بەرهەمێنانی دەسەڵات‌و هەیمەنە.  نیتشە ئەو سەرەتایترین شتەی فێركردین، حەقیقەت لە نێویاندا حەقیقەتێكی مەعریفی‌و زانستیش خاڵی نییە لە نیەت‌و ستراتیژیەتی بەرهەمهێنانی دەسەڵات‌و هەیمەنە.