زاگرۆس پۆست
بە چاوپێداخشاندنی هەموو فەرهەنگەکانی سیاسی و حقوقی حیزب ڕێکخراوەیەکە بە بەشداری کەسانی جیاوازلە کۆمەڵیکی ڕیکخراودا، کەلەسەر ڕوانگەی هاوبەش بۆ گەیشتن بە ئامانجی هاوبەش بۆ ئیدارە وڵات ، یان ناوچەیەک لە وڵاتێک، تێدەکۆشن.
حیزب ئامانج و ئاوات نییە. دەزگایەک و ئامرازێکە بۆ گەیشتن بە ئامانج. دامەزراوەیەکی سیاسیە لە لایەن ئینسانەکانەوە. هیچ پێوانەیک ناتوانێ حیزب بەرزتر لە کۆمەڵگا و مرۆڤ بنرخێنی چون خۆی دەسکردی کۆمەڵگا و مرۆڤە.
بەکورتی حیزب دەزگایەکە بۆ خزمەت بە کۆمەڵگا. هەر حیزبێکیش هەتا ئەو ڕادەیە خۆشەویستە و توانای مانەوەی دەبێ کە بتوانێ بە کارایی بە کۆمەڵگا خزمەت بکا. ئەو بەڕیوەبردنەی ئەرکەش بە هەلسەنگاندنی دروست و رێبازی شیاو و پێوەندیی نێوان ئەندام و حیزب و پاراستنی کەرامەتی ئینسانی ئەندامەکان لە دەستور و پێرەوی ناوخۆی حیزبەکەدا پێوەندی دەبێ.
گەلە کۆمەکی و هەرەوەزی و کاری هاوبەشی تاکەکان لە کۆیەکدا بناخەی کاری حیزبیە. شیوازی بەڕیوەبەرایەتی و سەرپەرستی چۆنێتی کارەکان لە پێشکەوتن و وەستانی هەر حیزبێک دەوری بەرچاو دەگێڕێ.
کۆمەڵگا لەگەڵ رەوتی زەمان ئالوگۆڕی بەسەردادێ و پەرەدەگرێ. حیزبی پێشکەوتووش لەگەڵ رەوتی ئەو پەرەسەندنەدا دەبێ خۆی نوێژەن کاتەوە و بە ئالوگۆڕی شیاو لە بەرنامە و قەوارەی ڕێکخراوەی خۆی و هەڵبژاردنی تاکتیک و ستراتێژی گونجاو لەگەڵ کاتدا، بواری کاری سەرکەوتوانە بۆ خۆی بخوڵقێنێ.
حیزب لە کۆمەڵگا هەڵدەقوڵێ و سەرچاوە دەگەرێ. کۆمەڵگاش هەم لە ئاستی ئەندامەکان و هەم ناوەرۆکەوە بەردەوام لە ئاڵوگۆردایە. گەنجەکان پیر دەبن و ساواکان دەبنە گەنج. لەم روویەشەوە حیزبی پێشکەوتوو بەردەوام دەبێ کادری نوێ پەروەردە بکا و روخساری نویتر و کەسانی کاراتر کە لە داوێنی وەچەی پێش خۆیاندا پێگەیشتوون ببنە جێگرەوەی ئاڵاهەڵگرانی پێشوو. هەر بەمجۆرەش حیزبێکی بەستراو لە بازنەیەکی دیار و نەگۆڕی چەندین و چەند ساڵەدا، ناکارایی لەسەروگۆێلاکی دەبارێ. هەر بۆیەش لە زۆر وڵاتی پێشکەوتوو دا، تاک تەنیا بۆ ماوەیەکی دیاریکراو لە بەڕیوەبەرایەتیدا دەمێنێتەوە ، بەڵام ولاتانی پاشکەوتوودا دەبێتە هەتا هەتایی و تەنانەت میراتی.
هەر حیزبێکی سیاسی لەسەر دوو بنچینەی سەرەکی پێکدێ کە بریتین لە پێرەو و پرۆگرام.
پێرەوی حیزب ، قەوارە و ساختی ڕیکخراوەیی حیزب و یاساکانی ناوخۆیی حیزب دیاری دەکا کە لەسەر بناخەی پێوەندی تاک و کۆ دادەڕێژرێن. ڕادەی دروستیی ئەو نەزمە و ئەو ساختارە کارتێکەریی سەرەکی لە پێشکەوتنی کاری بەکۆمەڵی حیزبەکەدا دەبێ.
بەرنامەی حیزب، شێوازی گەیشتن بە ئامانجە هاوبەشەکانی گشتی ئەو کۆمەڵە ئینسانەی ئەندامی حیزب دیاری دەکا. بەرنامەی دروست لەسەر بنچینەی لێکدانەوەی دروستی بارودۆخی سیاسی، کۆمەڵایەتی و ئابوری کۆمەڵگا دادەڕێژرێ و پێشاندەری رادەی تێگەیشتنی حیزبەکەیە لە کۆمەڵگاکەی خۆی. ستراتێژی روون و تاکتیکی شیاو بەپێی ئەو رادەیەی تێگەیشتن لە بەرنامەی حیزبەکەدا دەگونجێندرێ.
بەچاو پێداخشاندنەوەی مێژووی حیزبایەتی لە کوردستان بەگشتی و لە رۆژهەڵاتی کوردستان بە تایبەتی، ڕاستێەکی زەق وەبەرچاو دەکەوەێ کە ئەویش وەستانە لەسەر شێوازی کار و ساز و ساختی قەوارەی حیزبایەتی. لێرەدا بۆیە بەتایبەت پێ لەسەر ڕۆژهەڵاتی کوردستان دادەگرم چون لە هەل و مەرجی ئێستادا، بەڕوونی بەرچاو دەکەوێ کە کۆمەڵگای ڕۆژهەڵاتی کوردستان لە ئاستێکی بەڕاشکاوی جیاواز دایە لە هەلسەنگاندنەکانی حیزبەکانی رۆژهەڵاتی.
رۆژهەڵاتی کوردستان سەرەڕای چل ساڵان زەبر و زۆرێ یەکێک لە سیستێمەکانی هەرە گڵاوی دەسەڵاتداریی تاوانکارانە، لەگەڵ هەر بوارێکی هەڵکەوتوودا ئەوپەڕی بەرهەڵستکاریی لەخۆی نیشانداوە و بە ئاشکرا بە رژیمی پەت و سێدارەی نیشانداوە کە نایانهەوێ. بە بیانی و داگیرکەریان دەزانن. دیارە رژیمی تاوانکاری پەت و سێدارەش لەسەرەتای هاتنەسەرکاریەوە، بەو پەڕی دڕندەیی بەرەنگاری کوردستان بۆتەوە و بە هەموو شێوازێکی دزێو هەم سامانی کوردستانی تاڵان کردوە و هەم رۆڵەکانی رزگاریخوازی کوشتار کردوە و هەم زیندانەکانی پڕ کردووە لە کورد. زۆربەی ئیعدامکراوەکان لە وڵاتی پەت و سێدارە کورد بوون. سەدان کەسیش لە ساڵدا بێ سەروشوێن کراون. سەرەڕای ئەو هەموو زەختە، زمانی کوردی کە هیچ بوارێکی دەسەڵاتداری پشتگری نەکردووە، بووژاوەتەوە. بە هەزاران نووسەر و شاعیر و هونەرمەندی کوردی خەرێکی خزمەت بە زمان و کولتور و بەرەو پێشبردنی زانیاری و کولتوری کوردین. سەدان ڕێکخراوەی مەدەنی و کۆمەڵایەتی لە بوارەکانی جیاوازدا، لە داکۆکی لە مافی مرۆڤە بگرە هەتا ژینگە و پاراستنی پاکیی سروشت، چالاکی دەنوێنن و لەهەر ڕووداوێکی دڵتەزێندا، یەگرتوویی نیشتمانی و نەتەوەیی پشتی دەسەڵاتدارەکان دەلەرزێنی.
بەداخەوە حیزبەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان بە پێچەوانەوە زۆرترین توانایان بە لە سەروگۆێلاکدا کوتانی یەکتر و دووبەرەکی و چەند بەرەکی و سەرلێشێواوی بەفیڕۆ داوە و هەر بۆیەش لە جیاتی گێڕانی دەوری پێش ئاهەنگی کۆمەڵ بەدوای کۆمەڵدا دەخشێن. گەرچی زۆربەی ئەو حیزبانە هەستیان بە کەموکۆڕیەکانی خۆێان کردووە بەڵام نەیانتوانیوە کە چارەی دەردی خۆیان بکەن. بەیانی ئەو راستیە بەمانای ئەوەی نییە کە هەتا هەتایە نەتوانن، دژایەتیش نییە لە گەڵ ئە حیزبانە، بەڵکو هۆشیار کردنەوەیەکە لەئاست ئەوەی کە دەرفەت کەمە و کات ناسکە و دڵمان لەگەڵیانە. بەخۆداهاتنەوە پێویستە و نوێژەن کردنەوە و بەرۆژکردنەوە و ساخ کردنەوەی پردە شکاوەکانی هاوکاریی و یەکگرتوویی پێویستە و ئاڵوگۆڕی بنەڕەتی. پێداهاتنەوە بە واتای حیزب و ناوەرۆکی پێڕەو و پرۆگرامەکان و قەوارەی ڕیکخراوەیی بەپێی هەل و مەرجی ئێستا پێویستیەکی رۆژە. شەڕ لەسەر کورسی، شەڕ لەسەر شەهید، شەرەوجنێو و تۆمەتباران کردنی یەکتر لە سەر مێدیای دیجیتاڵی، چاو لێکەری و هەنگاونانەوە بە چاولێکەری بەبێ لێکدانەوەی تواناکان و دەرەتانەکان و پێهەلکوتن بە شانازییەکانی ڕابردوو و دەرکەوتن لەسەر مێدیاکان بە بۆنەکانەوە، وەڵامدەری ویستی خەڵکی رۆژهەڵات نین.
لەکاتێکدا کە رۆژهەڵاتی کوردستان بە هەزاران ڕووناکبیر و بیرمەند و زانای لە هەموو بوارەکاندا لێهەڵکەوتووە وتەنیا لە پێشانگەیەکی کتێبی شاری سنەدا لە ماوی شەش رۆژان بە لەبەرچاوگرتنی هەژاریی کوردستان، یەک میلیارد و نیو کتێب دەفرۆشترێ، ناکرێ بە مێشک و تێڕاونینی سەردەمی کۆتایی رژێمی شا و بە هیوای هەڵکەوتنی دەرفەتێک وەک باشور، تەنانەت لایەنگرە ئەمەگدارەکانی حیزبێکیش لە ناو خۆ ڕابگیرێن. ئەو کۆمەڵگایە بە هەموو لایەنەکانی ئەرێنی و نەرێنیەوە، ئەوە نییە کە ئێمەمانان سالەهایە بەجێمان هێشتوە. سەردەمی پێوەندیگرتن بە پسولە و هەلسوڕانی بە چەکەوە لەناو گوندەکان لەمێژە بەسەر چووە. ئەوە بە مانای وەی نییە کە خەباتی چەکدارانە نەکرێ. بەڵام دەبێ بیر لەوە بکرێتەوە کە خەباتی چەکدارانە کەی و لە چ بار و دۆخێکدا دەبێ بکرێ. ئەوەی شۆڕش سەردەخا چەک نییە، بەڵکوو هەڵگەڕانەوەی تێکڕای کۆمەڵگایە لە دەسەڵاتدارەکان. ئەگەر لەپاش نیوەی یەکەمی سەدەی بیستەم، شەڕی چەکدارانە و گەمارۆی شار لە گوندەکانەوە لەوانە بوو کارساز بێ، ئیستا بێهودەیە. پێشمەرگە بە کلاشینکۆفێکی کۆنەوە ناتوانێ لە ئاست چەک و چۆڵی داگیرکەردا دەوام بێنێ. تەنیا ناچارە بەسەربەرزی خۆ بەکوشتن بدا. خەباتی چەکداری پێویستی بە پشتگرێ کۆمەڵانی هەراوی خەڵک، ڕیکخراوەی پێشمەرگەیی لێهاتوو و مۆدێڕن و پشتی جەبهەیەکی قورس و قایم و دەرەتانی ماڵی و سیاسی لەئاستی جیهانی و ناوچەیی هەیە. لەکاتێکدا باشوری کوردستان مۆڵگەی سپای پاسدارانە و برایانی ئەودیومان ئێمە بە بیانی و پاسدار بە خۆیی دەزانن، پشتی جەبهەمان نییە. باری داراییشمان کە ئەگەر لە ژێرەوەی سیفر نەبێ بە سیفرەوە نووساوە. لێزانی کاری سپایی لێهاتووش کە شاراوە نییە و زۆربەی کۆنە فەرماندەکانی پێشمەرگەش گۆشەگیرن. هیچ یەک لە حیزبەکانیش ناتوانن داوای وەی بکەن کە کۆمەڵگای رۆژهەڵاتیان بە یەکگرتووی لە پشتە و تەنانەت زۆربەی دانیشتوانی ناوخۆ سەرەڕای ڕیزدانانیان بۆ پێشمەرگە، لۆمەی کاری چەکداری دەکەن. لە ئاستی نێونەتەوەیش هیچ لۆبێکی ئەوتۆمان نییە. کەوا بوو تەنیا بە خاتری پێهەلگوتنی سەر فێسبووکی کەسانێک کە بۆخۆشیان ئامادە نین لە ئاوێک بدەن کە پاشەڵیان تەر بێ، نابێ هێزی پێشمەرگە بە کاری هەڵنەسەنگێندراو لە مەترسی بخرێن.
ئێستا لە پلەی یەکەمدا بۆ هەموو حیزبەکانی رۆژهەڵاتی، کاتی بەخۆداهاتنەوە و یەکگرتنە. کاتی رەخساندنی بوارێکە کە بەرەیەکی نیشتمانی ساز بکرێ و هاوئاهەنگ لەگەڵ ناوخۆ، بە هەموو هێزەوە بۆ دارمانی دەسەڵاتی رژێمی پەت و سێدارە لەناوخۆدا کار بکرێ. کاتی پەروەردەکردن و پێگەیاندنە بۆ چرکەساتەکانی هەنگاونانەوەی بەرەو مەوتی کۆماری ئیسلامیە. خەبات لە ڕۆژهەڵاتی کوردستاندا، خەباتی نیشتمانیە. واتا یەکگرتنی هەموو حیزب و چین و توێژەکانی کۆمەڵگا تاقە مەرجی سەرکەوتنە. با هەموو بەیەکەوە بەرەو ئەو ئامانجە پیرۆزە هەنگاو دابڕین.
٢٢.١٠.٢٠١٨
