زاگرۆس پۆست
لە ئێران لە هەر كاتژمێرێكدا 19 هاوسەر لێك جیا دەبنەوە و ئەو رێژەیە بە بەروارد لەگەڵ ساڵی رابردوو زیاتر بووە.
لێپرسراوی گشتیی ناوەندی ئامار و تۆماركردنی باری كەسێتی ئێران، ، لە ماوەی یەك ساڵی رابردوودا 179 هەزار و 600 حاڵەتی تەڵاق لە ئێران تۆمار كراوە و لە كۆی گشتی ئەو ڕێژەیە 14 هەزار تەڵاق لە ئاواییەكان ڕووی داوە.
بەپێی ئەو ئامارە لە هەر مانگێكدا نزیكەی 13 هەزار و 700 ژن و پیاو لە یەكتر جیا بوونەتەوە، هەروەها باس لەوەش كراوە كە هۆكاری زۆربەی جیا بوونەوەكان هەژاری، تووشبوون بە مادە هۆشبەرەكان و گرفتی جینسی راگەیەنراوە.
هەر بەپێی ئەو ئامارەی كە لەلایەن ناوەندی ئامار و زانیاریی ئێرانەوە بڵاو كراوەتەوە، تەنیا لە ماوەی دوو حەفتەی رابردوودا دوو هەزار و 480 تەلاق لە ئێران تۆمار كراوە، هەروەها ئاشكراش كراوە كە ئەو رێژەیە كە نەورۆزی ئامساڵدا تۆمار كراوە و بە بەراورد لەگەڵ نەورۆزی ساڵی پێشوو چوونە سەری بە خۆیەوە بینیوە.
ساڵی پێشوو راگەیەندرابوو كە لە هەر كاتژمێرێكدا 16 ژن و مێردی ئێرانی لێك جیا بوونەتەوە و كارناسانی كاروباری كۆمەڵایەتی ئاماری چوونەسەرێی تەڵاقیان لەو وڵاتە بە “بوومەلەرزەی شاراوە” وەسف كردبوو.
تەنیا لەماوەی 7 ساڵی رابردووە هەتا ئێستا لە ئێران 868 هەزار و 312 حاڵەتی تەڵاق تۆمار كراوە بە چەشنێك كە رۆژانە زیاتر لە 380 ژن و مێرد لە وڵاتی ئێران بەهۆی كێشەی جنسی و گرانی و هەڵاوسانی ئابووری لێك جیا دەبنەوە.
كارناسێكی خەسارناسیی كۆمەڵایەتی رایگەیاندووە، نزیك بە 85%ی ژن و مێردەكان لە 5 ساڵی یەكەمی ژیانی هاوبەشیاندا لەگەڵ دیاردەی تەڵاق بەرەوڕوو دەبنەوە و تەنانەت بوونی منداڵیش نەیتوانیوە گارانتیی بەردەوامبوونی ژیانی هاوبەشی ژن و مێردەكان بێت.
ڕۆژهەلاتی كوردستانیش لە دیاردەیە بێبەری نەبووە و تەنیا لە ماوەی 11 مانگی رابردوودا 3 هەزار و 210 حاڵەتی تەڵاق لە پاریزگای سنە ڕووی داوە.
“ئەمیر جەوان كیا” بەرپرسی ئیدارەی تۆمار كردنی باری كەسیەتیی ئەو پارێزگایە رایگەیاندبوو، رێژەی ئەو سكاڵایانەی كەلە دادگاكان لەسەر تەڵاق تۆمار كراون، “60% لەلایەن ژنان، 30% پیاوان و 10% “یش بە شێوەی دڵخواز بوون.
كێشەی ئابووری، بێكاری، كێشەی شوێنی نیشتەجێ‌بوون و لاوازی، یان نەبوونی ئەمنیەتی پیشەیی كە زۆرجار خۆكوشتنی پیاوان و ژنانیشی بەدواوە بووە، لە هۆكارەكانی چوونەسەرێی رێژەی تەڵاق لە پارێزگای سنە دێنە ئەژمار.
