پێنج شه‌ممه‌ 10 تشرینی یه‌كه‌م 2024

آدم زن به دنیا نمی آید، بلکه زن می شود⁄ فرانک رحیمی

سیمون دوبووار. جنس دوم

بعد از گذشت چهارده سال هنوز هم با دیدن هر بشقاب شکسته ای ناخودآگاه دستش را روی گونه هایش میکشد. سیزده یا چهارده ساله بود شدت سیلی که روی گونه اش نشست به حدی زیاد بود که کاسه سالاد از دستش پرت شد و شکست. با شکستن کاسه او هم شکست، دندان‌هایش را بهم میسایید تمام وجودش پر از نفرت بود. قبلا هم سیلی ها خورده بود اما درد این با همه فرق داشت ، او از درون شکست و اشک‌هایش را با پشت دست پاک میکرد…
دخترک هفت ساله مشغول بازی در کوچه بود که با دیدن پیرزنی که ماما خطابش میکردند با تمام سرعت شروع به دویدن کرد اما خواهر بزرگترش اور را ناگاه پایین کوچه گیر انداخت و به خانه بازگرداند … چشمهایش با حس درد تیغ بین پاهایش و دیدن خون به سیاهی رفت. هنوز بعد از سی سال از تیغ میترسد.
زن در زیرزمین قایم شده بود قفسه سینه اش درد می کرد، مرد چند بار با چوبش محکم به سینه اش زده بود، بیصدا میگریست که صدای فرزندانش را شنید. پسر بزرگش گفت خانه مادربزرگ هم نبود….
اکنون بعد از بیست سال هنوز قفسه سینه اش درد میکند.
زیباییش معیار سنجش زیبایی زنان دیگر بود. حدودا یکسالی می‌شد که به زور و اجبار تن به ازدواج با پیرمرد ثروتمندی داده بود اما هنوز عاشق پسر همسایه بود، داستان دلداگیشان را شوهر پیرش برای برادرش گفته بود. برادرش قسم خورده که نفسش را خواهد برید.چند ماهی است که در زیرزمین خانه خاله اش در شهری دیگر قایم شده. با صدای نعره های برادرش از خواب پرید و تیزی چاقو در قلبش نفس هایش را برید.
براساس آمار سازمان بهداشت جهانی در سراسر جهان از هر سه زن یک نفر از سوی شریک خود یا دیگران مورد خشونت فیزیکی وجنسی قرار می گیرد. خشونت علیه زنان در همه کشورهای جهان وجود دارد و از مرزهای فرهنگی، طبقه اجتماعی و اقتصادی،تحصیلات، قومیت و سن فراتر رفته است. اگر چه در بسیاری از کشورهای جهان خشونت علیه زنان منع شده است و افراد از ارتکاب بهآن منع می شوند، اما واقعیت این است که خشونت علیه زنان در پس آئین، آداب فرهنگی، هنجارهای اجتماعی پناه گرفته و پنهان میشود. گرچه در جامعه ما نقش دین ، دینی که در آن به وضوح زن را موجودی ناکامل و وابسته می داند که باید همیشه زیر سلطه مردیباشد خواه پدر، برادر، شوهر و… برجسته تر است. در دیدگاه ادیان ابراهیمی منشاء زمینی شدن انسان و رانده شدنش از سرزمین ایدهآل بهشت گناه زن است و این یعنی زن از ازل گناهکار است و باید تاوان پس بدهد.
ازاین روست که خشونت علیه زنان را می توان در همه اشکال فیزیکی، اقتصادی،حقوقی، اجتماعی و فرهنگی هم در حوزه خصوصی وهم در حوزه عمومی مشاهده کرد.
آشکارترین خشونت علیه زنان خشونت فیزیکی ست که در آن آسیب فیزیکی از سوی شوهر،پدر،برادر و… مانند ضربه زدن، کشیدن مو،زدن با یک اسلحه گرم، آتش زدن، سوزاندن با آب جوش،انداختن جای سیگار روی بدن، بریدن با چاقو ، کشتن و…بر زن وارد می آید.
سیمون دویووار در مصاحبه ای که در سال 1972 با آلیس شوارتزر فمینیست مشهور آلمانی انجام داد دو گام را برای زنان ضروریدانست. گام اول که از نظرمن مهمتر و اساسی تر است کار در بیرون خانه است. گامی که با ایده ال اعتقادی و فرهنگی جامعه ما درتضاد است. زن ایده ال در جامعه ما زنی است که در خانه می ماند و زندگیش را وقف تربیت فرزند و خانه داری و شوهرداری میکند. استدلال سیمون دوبووار برای کار در بیرون خانه اول به دست آوردن استقلال مالی و بعد تثبیت هویت اجتماعی خارج از چهار دیواریخانه برای زنان است. او معتقد است اولین قدم برای بدست آوردن برابری، استقلال مادی ست. به نظر او رهایی اولین قدم برای رسیدن بهآزادیست. رهایی مالی با کار کردن زن و رهایی از بند خانه با بیرون رفتن او از خانه امکان پذیر می شود. کار کردن زن و بیرون رفتن اواز خانه جزو اولین اختیاراتیست که در قوانین اسلامی از زن سلب می شود. اگر زنی دکتر، پرستار، مهندس، معلم و… باشد بدونه اجازهشوهر حق کار کردن ندارد. هر مردی در جامعه اسلامی این اختیار را دارد که مانع بیرون رفتن زن از خانه شود.
ترس جامعه مرد سالار از بیرون رفتن زن از خانه اولین دلیل برای مخالفت با کارهایی مثل تحصیل و کار و سفر است. ورود زنان به عرصهعمومی می تواند پایه های مردسالاری را به لرزه اندازد. چون زنی که به عرصه عمومی پا نهد و دارای هویت اجتماعی و استقلال مالیشود اولین پرسشش این خواهد بود چرا باید از این بس قیومیت مرد را بر رفتار و عادات و بدن خود بپذیرد.
برای مقابله با هر نوع خشونتی علیه زنان انقلابی فردی و عمومی لازم است که اساس و بنیان اعتقادات دینی و فرهنگی را از نو بنویسد وبرای عجین شدنش با تار و بود جامعه گامهای اساسی بردارد.

بابەتی هاوپۆل

قفس، یادداشت چهارم: پیش‌بند “به یاد سپیده فرهان”

مژگان کاوسی تا کنون دو بار بازداشت شده‌ام و هر دو بار در خانه‌ی خودم؛ …