پێنج شه‌ممه‌ 3 تشرینی یه‌كه‌م 2024

هەڕەفشەكانی ئێران / رێبوار كەریم وەلی

(1)
كە ئێران داعشی لە كوردستان بەردا، جگە لەوەی تۆپچییەكانی لە كۆیە بوون (تا بە قەولی خۆیان وەكو یەكەم كەس بە فریای كوردستان بكەون)، تەیارەیەكی پڕ لە تەقەمەنیشیان (لەوانەی پێشتر بە رێگەی سلێمانیدا دەیانناردە سووریا) ئامادە كردبوو بۆ ئەوەی ئەوجارە لە هەولێر بنیشێتەوە! ئێران ئەو بابەتەی ئەوەندە بەچاوی بەرپرسانی پارتیدا دایەوە تا گەورە بەرپرسێكی پارتی پێی گوتن: ” بەسە! خۆزگە هەولێر گیرابایە و داعش هاتبایە سەر سنوورەكانتان و ئەوەتان ئەوەندە بەچاودا نەداباینەوە!”. دوای ئەوە ئیتر ئێرانییەكان كە خۆیشیان باش دەیانزانی چییان كردووە، وازیان لەو هاشوهوشە هێنا، بەڵام جەماعەتەكەی (پەكەكە و یەكێتی) هەر بەردەوام بوون.

راستییەكەی لە 1996ەوە كە پارتی بۆ دەرپەڕاندنی ئێران لە كوردستان گڵۆپی سەوزی بۆ پێكرا، دەركەوت كە هەولێر بۆ ئەمریكا هێڵی سوورە. هەمان ئەمریكا، دوو ساڵ پێش ئێستاش بە هەمان دەستەواژەی “هێڵی سووری ئەمریكا”، سنووری بۆ هەموو لایەك بە ئێرانیشەوە دانا. ئێرانییەكان باش دەزانن كە ئەو لایەنەی هەولێری پاراست و دەپارێزێ ئەمریكایە و ئەوان تەنیا توانییان خاڵی لاوازی ئەمریكا لە ناوچەكەدا كەشف بكەن كە ئەویش هەولێر بوو، چونكە ئەوەی ئەمریكا بۆ هەولێری كرد، ئامادە نەبوو بۆ بەغدای بكات. بۆیە تاكە رێگە بۆ هێنانە سەرخەتی ئەمریكا ئەوە بوو كوردستان بخەنە ژێر مەترسییەوە و، لەوەشیاندا سەركەوتوو بوون، بەڵام قەت پێشبینی ئەو حەجمە گەورەیەی پشتیوانیی نێودەوڵەتییان نەدەكرد، بۆیە ئێستا لێی پەشیمانن، بەڵام تازە بۆیان وەكو خۆی لێ ناكرێتەوە.

ئێستا كە ئێران هەڕەشە دەكات و پارتی بەناوی حكومەتی هەرێمەوە “بە توندی” وەڵامی دەداتەوە، نیشانەی ئەوەیە كە كوردستان پشتئەستوور و بێ منەتە. هەڕەشەكانی ئێران لە لاوازییەوەیە و پێشمەرگەكانی رۆژهەڵاتیش خراپ هێشاندوویانن.

ئەگەرنا ئەوە فەرخە پەكەكە (پژاك) دە ساڵە جرت و فرتیانە و ئێران قەت هەڕەشەی خاپووركردن و لەگەڵ خاك یەكسانكردنی كوردستانی نەكردبوو. بەڵام لایەنی كۆمیدیی ئەو قسانەی بەرپرسانی ئێران ئەوەیە كە لە رۆژی قودسدا ئەو هەڕەشانە دەكەن، قودسێك كە 35 ساڵە چاوەڕێیە بۆ وەرگرتنەوەی لە جولەكە، ئیسرائیل لەسەر نەخشەی دنیا بسڕدرێتەوە!

31ی ئابیشی تێدەكەوێ

(2)
دوای چالاكییە سەربازییەكانی پێشمەرگە لە كوردستانی رۆژهەڵات، پێش ئەوەی ئێران دەنگی لێ بەرز بێتەوە، لە ناوخۆی كوردستانی باشوور (ئەوانەی شەو و رۆژ بە باڵای پەكەكە و گەریلادا هەڵدەڵێن) پێش ئێران كەوتن و كەوتنە سەركۆنەكردن و داوایان لە پێشمەرگەكان كرد لە دژی ئێران چالاكی نەكەن! ئینجا دوای ئەوە تۆپخانەكانی ئێران و هەڕەشە و گوڕەشەكانیان وەكاركەوت.

25 ساڵە پەكەكە و فەرخەكانی رووبەرێكی فراوانی هەرێمی كوردستانیان داگیر كردووە، لە كوردستانی باشوورەوە پەلاماری دار و بەرد دەدەن، بەڵام میدیای بەناو ئەهلی و سلێمانی هەر دەستیان لە پشت دەدا و لەگوڵ كاڵتریان پێ ناڵێ. 25 ساڵە بزووتنەوەی شۆڕشگێڕیی رۆژهەڵات لەبەر خاتری كوردستانی باشوور دەستی لە خەباتی چەكداری هەڵگرتووە. وەك پەكەكە رۆژێكیش دژایەتی حكومەتی هەرێمی نەكردووە و قەتیش حكومەتی ئێران وەكو توركیا دەرگای گفتوگۆ و دیالۆگی بۆ نەكردوونەتەوە تا ئەوان رەتیانكردبێتەوە، ئێستا رۆژی ئەوە هاتووە كە حەق و حیسابێك لەگەڵ ئێران بكرێت و مافی گەلی كورد لە رۆژهەڵات لەژێر رەهنی ئەم و ئەو دەربهێنرێت. چارەنووسی كوردستانی باشوور، بەرەو كەناری ئارامییە، قابیلە ئەوانەی بەرەوڕووی دەبنەوە لە داعش دڕندەتر بن؟

لەو بەینەدا خەڵكانێك كە خۆیان لەژێر رەحمەتی لوولەی تفەنگ حوكمڕانی دەكەن، دەڵێن مۆدێلی خەباتی چەكداری بەسەر چووە، ئەوانە میراتگری ئەوانەن كە دەیانگوت، هەموو زیانی خەباتی چەكداریی پێشمەرگەی رۆژهەڵات بەقەدەر كوژراوانی رۆژێكی رووداوەكانی هاتوچۆی تاران نییە! هەر ئەوانە ئەگەر ئەمجارەش پێش پاسداری ئێران بكەون و بیانهێننە سەر ماڵ و منداڵی بێتاوانی پێشمەرگەكانی رۆژهەڵات، بە ئاسانی بەسەریاندا تێپەڕ نابێت. لە 1996 یەكێتی باجێكی قورسی دا كە ئەویش 31ی ئاب بوو. ئەگەر ئەمجارەش هەمان شت بكەنەوە، دەبێ چاوەڕێی 31ی ئاب بكەن.

كۆمەڵ و پارتی لەسەر پشتی (رووداو)!

(3)
لە مایسی ساڵی 2006دا، كەسێك بۆمبێكی مۆلۆتۆفی فڕێدایە ناو بارەگای رۆژنامەی جمهووریەتی توركی. ئەو بۆمبە و چەند بۆمبێكی دیكە لەو ساڵەدا، بوونە دەستپێكی گەورەترین تەسفییە حیسابی سیاسی لە مێژووی توركیادا. لە ژێر ناوی ئۆپەراسیۆنی”ئەرگەنەكۆن” بە هەزاران كەس لە سوپایی، سیاسی، رۆژنامەنووس و چالاكوان و.. هتد، راپێچی زیندان كران.

پێنج ساڵ دوای ئەو مێژووە، وەرەق هەڵگەڕایەوە و هەمان كابرا بۆ جارێكی دیكە چووەوە بەردەم دادوەر و گوتی:” پۆلیس نارنجۆكی دامێ بە بارەگای رۆژنامەكەیدا بدەم، بەڵام من دڵم نەهات، مۆلۆتۆفم پێدا دا بۆ ئەوەی زیان بە كەس نەگات.”

ئێستا هێرشێكی تیرۆریستی كراوەتە سەر رووداو و كارمەندانی زیانیان پێگەیشتووە. ئاسایشی كوردستان دوو كەسیان بەو تۆمەتە دەستگیر كردووە و بەپێی راگەیەندراوی ئاسایشیش یەكێكیان دانی بە ئەنجامدانی كردەوەكەدا ناوە.

گرنگ نییە ئەو كەسانە سەر بە كام لایەنی سیاسین و نابێ و ناكرێ هیچ كەسێك و ئەندامی هیچ حیزبێكی سیاسی حەسانەی ئەنجامدانی تاوانیان هەبێت و ناشكرێ كردەوەی ئەندامێك یان كەسێكی كاربەدەست لەناو حیزبێكدا لەسەر هەموو حیزبەكە بكرێتە ماڵ. ئایا ئەگەر ئەو دوو كەسە (یان ئەوانەی رەنگبێ سبەی و دووسبەی لەو بابەتەوە گلابن و بگیرێن) سەر بە یەكێتی یان حیزبی دیكە بوونایە، دەبووایە لەسەر ئەوە یەكێتی یان حیزبەكانی دیكە دابخرێن؟
ئەوەی بەسەر رووداودا هاتووە، كردەوەیەكی تیرۆریستییە و كەس نابێ وەك ئامرازێكی سیاسی بەكاری بهێنێ.

*جەژنتان پیرۆز

بابەتی هاوپۆل

قفس، یادداشت چهارم: پیش‌بند “به یاد سپیده فرهان”

مژگان کاوسی تا کنون دو بار بازداشت شده‌ام و هر دو بار در خانه‌ی خودم؛ …